Nga Albert Vataj
Suedezi, Anders Leonard Zorn ishte nga ato artistë që fitoi sukses ndërkombëtar si piktor, skulptor dhe gdhendës. Ndërsa veprat e tij të hershme shpesh ishin realizime me bojëra shkëlqyese uji, teknika dhe larmia do të vijonin duke shënuar një rritje të forcës krijuese dhe impakt të ndryshtë afirmimi. Në vitin 1887 ai kishte kaluar në bojërat e vajit dhe trajtimin e punës krijuese me një dritshmëri të gjallë. Zorn ishte një artist pjellor, si i tillë krijoi një galeri të begatë punësh të gjinive dhe trajtesave të ndryshme. Ai u rroku shumë shpejt nga një admirim i madh duke qenë një nga piktorët më të vlerësuar të epokës së tij. Në galerinë e tij përfshiheshen tre Presidentë Amerikanë, fisnikëria, mbreti dhe mbretëresha suedeze dhe anëtarët e shumtë të shoqërisë së lartë. Zorn gjithashtu pikturoi portrete të anëtarëve të familjes, miqve dhe autoportrete. Anders Zorn është gjithashtu i famshëm për pikturat nudo. Ai nuk idealizon format dhe linjat, sikurse nuk merr në trajtesë nuditetin si një shkas alegorik. Thjeshtë, e përcjellë hirin femëror me pastërtinë dhe dëlirësinë e shkujdesjes dhe çiltërsisë femërore. Personazhet në tablotë e tija nuk druhen nga sytë kureshtarë, veçse ndihen të plotësuara nga ëndja dhe dëshirimi që kapërcen tablonë për t’u bërë pjesë e përjetimeve emocionale të soditësve, të atyre që arrijnë të penetrojnë mes poreve të ngjyrës, dritëhijes dhe toneve, momentit të çfardoshëm dhe atij krejt të bëftë.
Piktura e Anders Leonard Zorn në punën e tij ka lirinë dhe energjinë e skicave. Ai i sjell ato duke përdorur zona të lehta, hije të ngrohta dhe të ftohta, me çaste që përplasen dhe shprehen kësisoj me tone të forta, dhe një kuptim të kontrasteve me ngjyra dhe dritave të pasqyruara. Përdorimi i arritur i penelatës nga Zorn lejon që format dhe cilësia e lëndës së pikturuar të pasqyrojnë dhe transmetojnë dritë në tërësinë e rasteve, duke e bërë atë një piktor që i pëlqen drita dhe gjithçka me të cilën që ai dëshiron të përfaqësohet dhe gjithçka që kërkon, të arrij të shpërfaqë në një shprehi artistike përmes ngjyrës dhe momentit, të jetë në dritë të shpërfaqshme, pa tone të errëta ku struken kodimet e misterit të artistit. Duket se ai nuk ka asgjë për të fshehur dhe gjithçka ai sheh dhe mendon, gjithëçfarë krijohet dhe përfytyrohet përmes penelatave është vetvetja, ai ekuilibër emocional dhe ajo plotësi shpirtërore.
Përveç portreteve dhe nudove, Zorn shkëlqeu në përshkrime realiste të ujit, si dhe skena që përshkruanin jetën dhe zakonet fshatar, duke i përcjellë ato me një pastërti dhe transparencë, gjallëri dhe vitalitet, sikur asaj që sheh i vë thjesht një cipë të hollë shprehije estetike si një mantel solemnitetit artistik.
Zorn është i njohur në përdorimine një paletë ngjyra bazë, të përbërë nga bardhësi plumbi, okër e verdhë, e kuqe e ndritshmë dhe e zezë e fildishtë. Kjo paletë e kufizuar ngjyrash, tregon një gamë të jashtëzakonshme përsa i përket përzierjes aplikimit të koloriteve të alternuara. Një larmi e madhe e shesheve tonale është e mundur të përzihet dhe konsiderohet si një zhvillim shumë i rëndësishëm për pikturën e portreteve. Sidoqoftë, paleta e ngjyrave mund të përdoret gjithashtu në pikturimin e jetës dhe peizazhit nën rrethana të caktuara. Aspekti më befasues është se një lloj ngjyre jeshile ulliri, e cila është i mundur për tu përvetësuar, duke përziere okrën dhe të zezën e fildishtë dhe të verdhën, pasi e zeza e fildishtë është i kaltëroshe në natyrë.
Anders Leonard Zorn u lind më 18 shkurt 1860 dhe vdiq më 22 gusht 1920. Ai ishte një nga artistët më të mëdhenj të Suedisë. Në fund të jetës, ai themeloi Swedishmimin letrar suedez Bellman në vitin 1920. Nga 1875 deri në 1880, Zorn studioi në Akademinë Mbretërore të Arteve Suedeze në Stokholm, ku mahniti mësuesit me talentin e tij. Anëtarët e shoqërisë së Stokholmit i afruan atij me rrethe njerëzish të shquar dhe të rëndësishëm. Në këto mundësi ai u takua me gruan e tij, Emma Lamm, në fillim të vitit 1881. Sfondi i saj social ishte i ndryshëm nga ai i Zorn. Duke ardhur nga një familje tregtare e pasur hebreje, ajo ishte e interesuar për artin dhe kulturën, gjë e cila bashkoi ndjenjat dhe interesat. Zorn udhëtoi gjerësisht në Londër, Paris, Ballkan , Spanjë, Itali dhe Shtetet e Bashkuara , duke arritur një sukses ndërkombëtar si një nga piktorët më të vlerësuar të epokës së tij. Ishte kryesisht aftësia e tij si një piktor portretesh, ajo që bëri që ai të fitonte në mënyrë të befasishme famë ndërkombëtare. Zorn e shprehu talentin e tij bazuar kryesisht në aftësinë intuitive për të përshkruar karakterin individual të modelit. Ata që pozonin arrinin të kishin kështu jo vetëm një pikturë të tyren, por të kishin dhe një portret që arrinte të shprehte gjithë thellësinë e botës shpirtërore dhe karakteristikat dalluese dhe personalitetit. Me fjalë të tjera IZorn arriti të nxirrjte në jetë profile psikologjike, të zbulonte misterin e personazhit, të tillë, sa dhe vetë ata të dashuroheshin me një vetvete të panjohur vizualisht dhe të trajtuar në një shprehshmëri artistike me kaq thellësi, dritë dhe shkas komunikimi të sinqertë. Ai zbuloi me penel botën e tyre. Subjektet e tij përfshinin tre Presidentë Amerikanë, njëri prej të cilëve ishte Grover Cleveland në 1899, si dhe gruaja e tij, së bashku me William H. Taft dhe Theodore Roosevelt . Në moshën 29-vjeçare, ai u bë një “Kalorës i Legjionit të Nderit” në Panairin botëror të Parisit në Ekspozitën Universale 1889 .
Arti i Zorn e bëri atë të pasur dhe kështu ai ishte në gjendje të kishte një koleksion të konsiderueshëm arti. Objektet nuk janë blerë vetëm në vendin e tij të lindjes, por edhe gjatë udhëtimeve të shumta që ai bëri jashtë vendit. Në vullnetin e tyre të përbashkët, Anders dhe Emma Zorn, në fund të jetës së tyre i dhuruan tërë pronat Shtetit Suedez.
Disa nga veprat e tij më të rëndësishme mund të shihen në Muzeun Kombëtar të Arteve të Bukura në Stokholm. Midis tyre është Midsummer Dance (1897), një përshkrim i valltarëve nën dritën e mbrëmjes të një feste rurale të mesit të Eve Midsummer. Muzetë e tjerë që mbajnë vepra të mëdha nga Zorn përfshijnë Musée d’Orsay në Paris , Muzeun Metropolitane të Artit në Neë York dhe Muzeun e Arteve të Bukura, Boston. Koleksionet Zorn, të vendosura në Mora dhe Garberg, Älvdalen, përbëhen nga katër muze kushtuar jetës dhe veprave të Anders Zorn. Muzeu kryesor – Zornmuseet – u krijua nga Ragnar Östberg dhe u hap në 1939. Tregohet se ka vepra të gjera të Zorn dhe artin e tij të mbledhur nga Rembrandt Harmensz van Rijn , ‘Mjeshtri Hovingham’ (ndjekësi i Poussin), Bruno Liljefors, Albert Edelfelt, dhe Pehr Hilleström.