Nga Albert Vataj
Një mikroskanër ka shërbyer ekipit të shkencëtarëve për të dalë në përfundime korrekte mbi dëshmin që ka sjellë prej disa vitesh një qelibar i gjetur në xhunglën e shtetit Kachin në Mianmar, territor mes Kinës dhe Indisë. Rrëshira e pemëve, e cila në formë të ngurtësuar shndërrohet në qelibar, ka zë në grackë në habitatin e saj një specie që ka jetuar 100 milionë vite më parë. Kjo duket se ka futur shkencën në një udhë ndryshesash dhe përcaktimesh të reja mbi evolucionin dhe jetën në tokë.
Një koleksion prej 12 fosilesh hedh një hap gjigand mbi të tjera hulumtime, mbi të tjera dëshmi për një kohë, e cila gjithnjë ka qenë e mbuluar prej mjegullës së trashë të hamendjeve dhe supozimeve dhe pak të vërtetash kaq bindëse. Ata janë të ruajtura në qelibar për gati 100 milion vjet mund të ndihmojë shkencëtarët për të zgjidhur misteret rreth pemën familjare të hardhucës dhe jo vetëm. Shkencëtarët besojnë se ky hulumtim që vjen nga speciet që janë paraardhës dinosaurëve Tyrannosaurus Rex dhe Triceratops, mund të jetë më i vjetër që njerëzimi ballafaqohen.
Një hardhucë fosile është gjendur në Azi e ruajtur në një qelibar që daton rreth 100 milionë vjet më parë, thonë hulumtuesit. Shkencëtarët në Florida thonë se zbulimi është prova më e vjetër e këtij lloji dhe një lidhje që i “mungonte” hulumtuesve të zvarranikëve.
Duke shkruar në revistën “Science” ekipi shpjegojë: “Kjo është e rëndësishme për shkak se shumica e lizards janë të vogla, dhe madhësia ka qenë sugjeruar si një tipar që ka çuar në diversifikimin dhe suksesin e këtij grupi.”
Hardhuca është rreth 75 milion vjet më e vjetër se mbajtësi i mëparshëm i rekordit, sipas studiuesve në Muzeun e Historisë Natyrore në Florida, i cili njoftoi këtë javë mbi këtë vërtëtim mahnitëse.
Qelibarët, të cilët kanë konservuar jetën në tokë u gjet dekada më parë në një minierë së bashku me dis fosilet të tjera të lashta të zvarranikëve, por shkencëtarët amerikanë arritën t’i analizonin vetëm së fundmi dhe të bëjnë publike mbi rezultatet e analizave.
“Ishte tepër emocionuese t’i shihje këto kafshë për herë të parë,” tha Edward Stanley, një anëtar i ekipit hulumtues të shtunën. “Ishte emocionuese dhe befasuese, me të vërtetë, se sa mirë janë ruajtur.” Paleiontologët besojnë se ky thesar konsiderohet si dëshmia më e vjetër i jetës në tokë. Edhe pse kjo specje është kaq e vogël, ajo ka mbërritur deri sot në mënyrë të përsosur duke ofruar krejt të paprekura organet delikate, një mundësi kjo për t’i shërbyer shkencës për dimensione të tjera të jetës në tokë 10 milionë vite më parë.
Qelibar ka ruajtur në mënyrë të përkryer indet e buta dhe kockat e kafshëve, për ti dhënë të sotmes një pamje mahnitëse paraardhësve të species.
Hulumtuesit janë të mendimit se analizat e mëtejshme janë të nevojshme për të detajuar dhe hedhur dritë në shumë dilema që ekzistojnë në lidhje me specien dhe moshën e jetës në planetin tonë. E pse jo dhe për të përforcuar dhe për të rrëzuar hamendjet se si u zhdukën dinozaurët, një periudhë kaq shumë e debatuar.
