Nga Albert Vataj
Kuzhina është jo vetëm pjesa më e rëndësishme e shtëpisë, por edhe më jetikja e një familjeje. Rëndësia që ne i japim kuzhinës është në varësi me vlerësimin që secili nga ne ka për ngrënien dhe shëndetin përmes ushqyerjes. Pavarësisht kushteve, komoditetit, enëve dhe kualitetit të amvisës, ka disa gjëra që ndonse konsiderohen si të parëndësishme, ose trajtohen si të një një kujdesi kalimtar, në të vërtetë ato janë sekretet e kuzhinës. Një amvis e mirë, mund të dijë të gatuar një listë të gjatë recetash, por nëse nuk zotëron kodin e sekreteve, ajo do të vijojë të ndjehet gjithnjë e huaj në kuzhinë. Ju mund të dini shumë prej këtyre sekreteve, por asnjëherë nuk është e mjaftueshme të pasuroni interesimin tuaj.
• Perimet e vyshkura gjallërohen, nëse i vendosni për disa orë në frigorifer të mbuluara me pecetë të lagur.
• Mund t’i ruani limonët të freskët, nëse i vendosni në frigorifer në një vazo me ujë të mbyllur me kapak.
• Që orizi të mos ngjitet gjatë zierjes, hidhni në tenxhere pak lëng limoni.
• Tigani nuk ngjit nëse e nxehni pak, para se të hidhni vajin.
• Nëse dëshironi lakra jo shumë të hidhura, ndërroni 2 herë ujin gjatë zierjes, ose, së bashku me to, zieni 2–3 kokrra patate.
• Që të ruani ngjyrën e gjelbër të lakrave gjatë zierjes, kripeni ujin që në fillim dhe mos e mbuloni tenxheren me kapak.
• Që peshqit të mos ju thërrmohen gjatë skuqjes, kripini, lyejini me lëng limoni dhe lërini në kullesë rreth gjysmë ore. Më pas, skuqini në vaj jo shumë të nxehtë.
• Në mënyrë që të heqësh erën e peshkut nga duart, pastroji ato duke i fërkuar mirë me limon.
• Mund të zhdukësh erën e qepës apo të hudhrave duke i fërkuar duart me uthull të bardhë menjëherë pas mbarimit të përgatitjes së ushqimit.
• Në mënyrë që të zhdukësh erën e mykut apo çdo lloj ere tjetër jo të këndshme në dollap apo në sirtar, mjafton të vendosni në kënd të tyre një copëz qymyr.
• Për zierjen e vezëve të plasaritura mjafton t’i mblidhni ato me një copë letër alumini dhe të hidhen në ujë.
• Perimet ruhen mirë për disa ditë nëse mbështillen me një pecete të lagur.
• Perimet qërohen jo shumë kohë para gatimit dhe zihen në tenxhere me kapak të mbyllur dhe me pak ujë.
• Vitaminat që ndodhen në perimet e freskëta janë shumë të ndjeshme gjatë përpunimit të nxehtë, prandaj është më mirë që ato të zihen shpejt e në zjarr të fortë.
• Patatet e ziera qërohen më lehtë nëse pas zierjes hidhen në ujë të ftohtë.
• Që panxhari i kuq të ruajë ngjyrën gjatë zierjes, në vend të kripës në ujë hidhet pak uthull.
• Mbas qërimit të patateve, karotave, e perimeve të tjera duarve, ju hiqen njollat nëse lahen me lëng limoni.
• Përdor thikë të mprehtë në prerjen e perimeve në mënyrë që të shmangësh dëmtimet e lekurës apo të gjetheve të tyre.
• Griji perimet me lëkurën e tyre në mënyrë që të mbrojnë vlerat e tyre ushqimore.
• Erëzat: majdanozi, kopër etj. ruhen mirë për disa ditë nëse futen në qese plasmasi e mblidhen mirë, e më pas vendosen në frigorifer apo në vende të freskëta.
• Majdanozi, kopër etj nga erëzat e gjelbërta nuk grihen me makinë sepse u humbet lëngu është mirë që të grihen me thikë.
• Patatet e ziera qërohen më lehtë nëse pas zierjes hidhen në ujë të ftohtë.
• Kur gjiza është e thartë përzihet me qumësht në raportin 1:1, pasi lihet një orë kullohet, kështuqë gjiza bëhet e ëmbël dhe e freskët.
• Djathi shumë i kripur njomet me ujë të zier por të ftohur.
• Djathi i tharë që të bëhet i butë vihet për pak kohë në qumësht.
• Vezët e freskëta kur futen në ujë me kripë bien në fund ndërsa ato që s’janë të freskëta notojnë.
• Kur rrihen të bardhat e vezëve që t’u shtohen më shumë vëllimi për cdo kokërr vezë i shtohet një gjysëm luge gjelle ujë.
• Lakra turshi nuk shpërlahet me ujë të nxehtë sepse i ulen vlerat ushqimore.
• Për të përmirësuar shijen e fasuleve gjatë zierjes hidhen majdanoz dhe karota.
• Për ta ruajtur bukën të freskët, mbajeni në ngrirje të frigoriferit. Kur ta nxirrni, do të shikoni se ka mbetur e freskët, sikur ta keni blerë atë ditë.
• Që të mos ju forcohen bërxollat gjatë skuqjes, veproni në këtë mënyrë: grini në rende një qepë të madhe dhe para se ti skuqni bërxollat, mbulojeni sipërfaqen e tyre me këtë shtresë qepe të grirë. Lërini për 2–3 orë. Në vazhdim, skuqini.
• Që të shmangni lotët gjatë pastrimit të qepëve, mund t’i lini ato të ndara në ngrirje të frigoriferit ose në ujë të ftohtë. Më pas pastrojini.
• Që ta ruani gjalpin sa më të freskët, hidhni brenda tij një copë karotë të pastruar.
• Nëse doni ta mbani kafenë të freskët dhe me aromë, atëherë mund ta ruani në frigorifer.
• Nëse dëshironi të shmangni erën e rëndë të lulelakrës gjatë zierjes, vendosni mbi kapakun e tenxheres një copë pambuk të zhytur më parë në uthull.
• Që t’i largoni më lehtë insektet nga perimet, hidhni pak sodë ose uthull në ujin që i lani.
• Kur gjiza është e thartë përzihet me qumësht në raportin 1:1, pasi lihet një orë kullohet, kështu që gjiza bëhet e ëmbël dhe e freskët.
