Prej Zanafillës, kreu i 11 i Biblës e deri më tash, Kulla e Babelit ka qenë dhe ka mbetur simboli i ambicies së njeriut për të mbërritur Zotin dhe pështjellimi që sipas zanafillës krijoi Ai për të ndaluar shëmbëllimin e Tij në pretendimin absurd, kësisoj njerëzimi u dëbua nga themelet e kësaj kapardisjeje fodulle, jo vetëm duke i pështjelluar komunikimin, por edhe vrarë përgjithmonë bashkëveprimin që do t’i pamundësojë atij, njeriut kapjen e pushtetit hyjnor.
Ndoshta Zoti e njihte njeriun shumë më mirë se vetë njeriu njihte veten, edhe pse ai e kyçi atë në kufizime dhe pamjaftueshmëri, nuk mundi kot t’i vriste shpirtin rebeles, zgjimin dhe mobilizimin për t’i hyrë një sipërmarrjeje të tillë që fatmirësisht mbeti në tentativë.
Kulla e Babelit është një nga tregimet më të fuqishme simbolike të trashëgimisë biblike, dhe trajtimi i saj filozofik është një terren i frytshëm për reflektim mbi natyrën e ambicies njerëzore, kufijtë e saj, dhe raportin e njeriut me Zotin dhe universin.
Projektet, si eksplorimi i hapësirës, kërkimi për jetën jashtëtokësore dhe përpjekjet për të kuptuar origjinën e universit janë shembuj të qartë të kësaj aspirate. Inteligjenca artificiale dhe bioteknologjia shpesh trajtohen si mjete për të sfiduar dhe tejkaluar kufijtë njerëzorë. Nëse motivi kryesor është arroganca dhe rivaliteti, atëherë Kulla e Babelit bëhet një simbol i shkatërrimit të ekuilibrit etik dhe një paralajmërim për rreziqet e tejkalimit të kufijve natyrorë.
Qëllimi i tyre ishte të “bëjnë një emër për veten e tyre” dhe të mos shpërndaheshin mbi faqen e tokës. Ky akt interpretohet si një shfaqje e krenarisë dhe arrogancës, një përpjekje për të sfiduar rendin hyjnor dhe për të rivalizuar Zotin.
Ndërtimi i kullës mund të shihet si një shprehje e aftësisë njerëzore për inovacion dhe për të kapërcyer kufijtë e vendosur nga natyra.
Nga ana tjetër, kjo ambicie shfaq arrogancën e njeriut, një dëshirë për të kapërcyer rendin e krijuar dhe për të barazuar veten me fuqitë hyjnore.
Kjo përballet me idenë e kufijve etikë të aspiratave njerëzore. Mendimtarë si Sokrati dhe Kierkegaard theksojnë rëndësinë e përulësisë dhe njohjes së kufizimeve njerëzore për të ruajtur një marrëdhënie të shëndetshme me universin.
Në një kontekst bashkëkohor, Kulla e Babelit mund të interpretohet si një metaforë për shumë fenomene të kohës sonë si Globalizimi dhe Teknologjia. Përpjekjet e njeriut për të ndërtuar një botë të unifikuar përmes teknologjisë dhe komunikimit global pasqyrojnë një përpjekje moderne për të kapërcyer përçarjen dhe kufijtë.
Pa lënë mënjanë atë që më së shumti ledhaton sedrën e ambiciozëve dhe pretendimi gjithnjë e më i ethshëm i tyre për pushtet absolut. Ambiciet për pushtet global, kolonizimi i hapësirës dhe krijimi i inteligjencës artificiale që mund të rivalizojë aftësitë njerëzore ngrejnë pyetje të ngjashme me ato të tregimit biblik: A po përpiqet njeriu të sfidojë rendin natyror?
Gjithësesi, pështjellimi që krijoi Zoti mund të shihet jo vetëm si një ndëshkim, por edhe si një mundësi, zgjimi i fuqishëm i nevojës për të sfiduar përmes potencialeve që kanë bërë të mundur që njeriu t’i shtyjë tej caqet e mundësisë dhe arritjes.
Parë në këtë kontekst kapim fillin e Kullës së Babelit, që është përzierja e gjuhëve, e cila ndoshta kufizoi njeriun për përmbushjen e tekave të tij për të mbërritur Zotin, por i dha botës dhe jetës së njeriut shumëllojshmërinë e gjuhëve, jo pak por 7,111 gjuhë të folura globalisht, të pasuara këto me një diversitetit të larmishëm kulturor, që është një nga pasuritë më të mëdha të njerëzimit. Gjithashtu, kërkimi për dije dhe progres është një nga tiparet më të çmuara të qenies njerëzore. Ndërtimi i kullës simbolizon aftësinë kolektive të njerëzimit për t’u bashkuar rreth një qëllimi të madh.
Përmes dështimit të projektit të kullës, njeriu mësoi për nevojën për të pranuar kufijtë e vet dhe për të respektuar hierarkinë e krijimit.
Albert Vataj
