Zjarrit ju desh më pak kohë për të shkatërruar një prej tempujve ikonik të botës, Notre-Dame de Paris. Për rindërtimin dhe restaurimin e saj u deshën pesë vite, qindra punëtorë dhe specialistë, arkitektë dhe artistë, dhe miliona euro. Plot 250 kompani dhe grupeve artizanale u përfshinë në rindërtimin e katedrales, e cili filloi në pranverën e 2022, pasi rrënojat ishin pastruar dhe themelet ishin siguruar.
Notre-Dame de Paris, një mrekulli arkitekturore gotike, ka qëndruar si një simbol i besimit dhe i artit që kur filloi ndërtimi i saj në 1163. Zjarri i 15 prillit 2019 përpiu çatinë dhe majën e Notre-Dame, ndërsa shkaku mbetet i paqartë. Zjarrfikësit arritën të shpëtonin kambanoret dhe fasadën, por dëmi i madh kërkonte një përpjekje masive globale për mbledhjen e fondeve. Mbi 840 milionë euro janë dhuruar, duke tejkaluar nevojat për restaurim.
Notre Dame de Paris u inaugurua zyrtarisht në vitin 1345, pas një ndërtimi që zgjati më shumë se 180 vjet. Punimet filluan në vitin 1163, gjatë mbretërimit të Louis VII, dhe u udhëhoqën fillimisht nga peshkopi Maurice de Sully. Katedralja u ndërtua në stil gotik, me elemente të spikatura si harqet e mprehta, rozetat madhështore dhe skulpturat dekorative. Ajo u shndërrua në një qendër fetare dhe kulturore të Parisit, duke simbolizuar fuqinë e Kishës dhe artin mesjetar francez. Inaugurimi shënoi përfundimin e një prej monumenteve më të rëndësishme të Evropës, që vijon të jetë një ikonë botërore.
Rihapja zyrtare Notre-Dame de Paris, pas zjarrit apokaliptik, u zhvillua më 7 dhe do vijojë nesër më 8 dhjetor 2024, duke përfshirë ceremoni liturgjike dhe aktivitete për komunitetin. Katedralja është pastruar dhe restauruar plotësisht, me muret e saj prej guri dhe dritaret me xham të ngjyrosur që shkëlqejnë në ngjyrat origjinale pas heqjes së pluhurit dhe ndotjes shekullore.
Katedralja gjatë punës rindërtuese dhe restauruese, ruajti dizajnin e saj origjinal, duke refuzuar propozime modernizuese që shkaktuan polemika. Një pasuri e re për vizitorët është një përvojë virtuale që eksploron historinë e katedrales në detaje. Në të ardhmen, zona përreth Notre-Dame do të transformohet me hapësira të gjelbëruara dhe një shëtitore pranë Senës, që do të ofrojë freski gjatë ditëve të nxehta.
Kambana më e famshme e katedrales, “Emmanuel”, peshon rreth 13 tonë dhe është akorduar për të dhënë një tingull të pasur dhe të thellë. Ajo është përdorur për ngjarje të mëdha historike si çlirimi i Parisit në Luftën e Dytë Botërore.
Victor Hugo e bëri katedralen një simbol botëror me romanin e tij të famshëm Notre-Dame de Paris (1831). Në të, Hugo përdori historinë për të theksuar rëndësinë e ruajtjes së monumenteve historike, duke ndihmuar në shpëtimin e vetë katedrales nga degradimi.
Gjatë zjarrit të vitit 2019, relika të rëndësishme si Kurora e Gjembave dhe manteli i shenjtë i Saint Louis, u shpëtuan nga zjarrfikësit dhe punonjësit e emergjencës.
Katedralja shquhet për rozetat e saj gjigante prej xhami të ngjyrosur, gargujt dekorativë dhe harqet mbështetëse, të cilat ishin risi teknologjike në kohën e ndërtimit.
Gjatë restaurimeve janë zbuluar dhoma të fshehura dhe objekte arkeologjike, që hedhin dritë mbi historinë e gjatë të katedrales dhe rolit të saj në jetën qytetare dhe fetare të Parisit.
Përgatiti: Albert Vataj
