Hermann Hesse ishte në gjendje, falë thellësisë së mendimit të tij dhe koherencës së tij të brendshme, të interpretonte vuajtjet e të gjithëve, duke përdorur talentin artistik për t’i dhënë botës një vepër letrare të bazuar në një humanizëm të kuptuar në të, ndjenjat më fisnike e misionit të dashurisë që duhet t’u jepet njerëzve.
Ai këshillon se “Periudhat e trazuara dhe të pafavorshme përgjithësisht, sjellin përfitime më të mëdha se ato që në dukje janë të gjalla dhe të begata. Është e nevojshme të kesh durim, jo të ushtrosh arsye. Ju duhet të shtyni rrënjët më thellë, jo të tundni degët.”
Kush ka një sens të fortë individualist, duhet të kuptojë se jeta është një luftë midis sakrificës dhe krenarisë, midis njohjes shoqërore dhe shpëtimit të personalitetit.
Hesse, në një përpjekje për të zgjuar brenda nesh shpirtin e qëndresës përmes lirisë, arrin të konfigurojë gjendjen tonë shpirtërore dhe ta ballafaqojë atë në nevojën për të mos patur frikë. “Keni frikë nga mijëra gjëra, nga dhimbjet, nga gjykimet, nga zemra juaj; njeriu ka frikë nga gjumi, nga zgjimi, nga frika nga vetmia, nga të ftohtit, nga çmenduria, nga vdekja. Sidomos për këtë të fundit, të vdekjes. Por të gjitha janë maska, maskime.
Në realitet ka vetëm një frikë: të lini veten të bjerë, të hidhni atë hap drejt së panjohurës larg çdo sigurie të mundshme… ka vetëm një art, një doktrinë, një mister: të lini veten të bini, të mos kundërshtoni në mënyrë të pabindur vullnetin e Zotit, mos u kap për asgjë, as të mirën as të keqen. Atëherë je i shpenguar, i lirë nga vuajtjet, i lirë nga frika.
Ai mohon, këtë idiot zemërbutë, gjithë jetën, të gjitha mendimet dhe ndjenjat, gjithë botën dhe realitetin e të tjerëve. Për të e vërteta është një gjë krejtësisht e ndryshme se për ta. Realiteti i tyre, për të, është si një hije. Fakti i shikimit dhe kërkimit të një realiteti absolutisht të ri, e bën atë armik të tyre.
[Ai] një ose më shumë herë u gjend në pragun magjik ku çdo gjë pranohet, ku jo vetëm çdo mendim i largët është i vërtetë, por edhe e kundërta e tij. Pafajësia e tij nuk është gjë tjetër veçse e padëmshme, dhe të tjerët me të drejtë kanë frikë prej saj.
Jo se i thyen tabelat e ligjit, por thjesht i kthen dhe na tregon se e kundërta shkruhet në anën e pasme.
Fillova gjithashtu të kuptoj se dhimbjet , zhgënjimet dhe melankolia nuk bëhen për të na bërë të pakënaqur dhe për të na hequr vlerën dhe dinjitetin, por për të na pjekur, thkeson Hesse.
Nuk mjafton të përbuzësh luftën, teknologjinë, ethet e parasë, nacionalizmin. Ne duhet të zëvendësojmë idhujt e kohës sonë me një besim. Është ajo që kam bërë gjithmonë: në Steppe Wolf është Mozarti, të pavdekshmit dhe teatri magjik; në Demian dhe në Siddhartha të njëjtat vlera, vetëm me emra të ndryshëm.
Për të thirrja e vdekjes është gjithashtu një thirrje dashurie. Vdekja është e ëmbël nëse e bëjmë më të mirën prej saj, nëse e pranojmë si një nga format e mëdha, të përjetshme të dashurisë dhe transformimit.
Duke ironizuar Hesse thekson se “Njeriu dallohet nga pjesa tjetër e natyrës mbi të gjitha nga një shtresë xhelatinoze e gënjeshtrës që e vesh dhe e mbron.”
Çdo qenie njerëzore është diçka personale dhe e papërsëritshme; dëshira për të zëvendësuar një ndërgjegje personale me një kolektive është tashmë një dhunë dhe hapi i parë drejt çdo forme totalitarizmi.
Në jetën tonë të nxituar, shurdhuese, ka pak orë në të cilat shpirti mund të ndërgjegjësohet për veten, në të cilat jeta e shqisave dhe ajo e shpirtit heshtin dhe shpirti qëndron pa perde para pasqyrës së kujtimeve dhe ndërgjegjja.
Dy njerëz mund të shkojnë shumë mirë, të flasin për gjithçka dhe të jenë të afërt. Por shpirtrat e tyre janë si lulet, secila e ka rrënjën në një vend të caktuar dhe askush nuk mund t’i afrohet shumë tjetrit pa e braktisur rrënjën, gjë që është e pamundur. Lulet lëshojnë parfumin e tyre dhe shpërndajnë farën e tyre sepse duan të afrohen, por lulja nuk mund të bëjë asgjë që fara të arrijë në vendin e duhur; i takon erës që vjen e shkon si të dojë.
Në kohë vështirësish të mëdha njeriu kupton me habi se ka më shumë njerëz të aftë të vdesin për idealet sesa ata që janë të gatshëm të jetojnë për to.
Është pjesë e papërsosmërive dhe sakrificave të jetës njerëzore që fëmijëria jonë duhet të na bëhet e huaj dhe të bjerë në harresë, si një thesar që ka shpëtuar nga loja me duar dhe ka rënë në një pus të thellë.
Dhe… të lexosh dhe të eksplorosh, veçanërisht sot, në një periudhë kaq të thatë dhe dekadente, të nxjerrësh njohuri personale dhe të mos ndalosh së bëri pyetje për të cilat të ashtuquajturit “të fuqishëm” të botës kanë qenë në gjendje të japin vetëm përgjigje që nuk janë në gjendje t’i kënaqin. shqetësimin e atyre që duan të shkojnë përtej atyre modeleve të imponuara të mirëqenies materialiste, konsumizmit dhe “rritjes”. Të lexosh jo për të gjetur lumturinë, siç pretendonte vetë Hesse, por për të kapur fshehurazi atë thelbin jetësor që ” i referohet vetes “.
Përgatiti: Albert Vataj
