Për Kelmendet apo Clementet…
Për Kelmendet apo Clementet… Marino Bizzi (1570-1624), Kryepiskopi i Barit, i përmend ata në vitin 1610 si “pothuajse të gjithë janë katolikë, duke folur shqip dhe dalmatisht” (popoli quasi tutti latini, di lingua Albanese e Dalmata). Bizzi raportoi një incident në vitin 1613, në të cilin një komandant otoman, Arslan Pasha, bastisi fshatrat e Kelmendit dhe filloi të merrte robër, derisa u arrit një marrëveshje me klanet e Kelmendit. Sipas marrëveshjes, Kelmendi do të dorëzonte pesëmbëdhjetë anëtarët e tyre si skllevër dhe do t’i paguante osmanëve një haraç prej 1.000 dukatësh. Megjithatë, pasi Arslan Pasha priti pagesën e haraçit, Kelmendi beri nje prit, nga një pjesë të trupave të tij dhe vrau rreth tridhjetë kalorës.turq. Pas këtij incidenti trupat otomane u tërhoqën në Herceg Novi (Castelnuovo). Mariano Bolizza regjistroi “Climenti” në raportin e tij të 1614 si një vendbanime te ritit romak, duke i përshkruar ato si “një popull i palodhur, i çmuar dhe jashtëzakonisht trima “, me 178 shtëpi dhe 650 burra të armatosur. Më 1614, së bashku me fiset e Kuçit, Piperit dhe Paljabardhit, i dërguan një letër mbretërve të Spanjës dhe të Francës duke pretenduar se ishin të pavarur nga sundimi osman dhe nuk i paguanin perandorisë.
Përleshjet me osmanët vazhduan deri në vitin 1630 dhe kulmuan në vitin 1637- 38, ku fisi do të pengonte një ushtri prej 12,000 (sipas disa burimeve 30,000) të komanduar nga Vuçi Pasha i Bosnjës. Viktimat osmane ndryshojnë nga 4.000 në 6.000, bazuar në burime të ndryshme. Legjenda e Nora e Kelmendit do të vinte në jetë gjatë këtyre luftrave epike
