Unë nuk do rrija dot pa shkruar. Përherë kam qenë i bindur se fati im ishte një fat letrar lexuesi si dhe, çuditërisht, shkrimtari. Unë shkruaj për t’iu përgjigjur një domosdoshmërie, një kërkese të brendshme. Sikur të kisha qenë një Robinson Kruzo në ishullin e vet apo një Edmond Dantes i Kontit të Monte Kristos, nuk do të kisha shkruar. Deri në moshën 30-vjeçare besoja gjithçka shkruhej për mua. Më vonë nuk ua vura më veshin. Miqtë e mi e dinë se kur botoj ndonjë libër, nuk duhet të më flasin për të. Prandaj dhe ndodh që kur botoj një libër, nuk di asgjë si e ka pritur kritika, në se e ka pritur mirë apo keq, në se kritika ka qenë e drejtë apo e padrejtë. As si ka shkuar shitja nuk di gjë. Ajo mund t’u interesojë librarëve apo botuesve, s’ka pse t’i interesojë shkrimtarit.
Më kujtohen vargjet e famshme të Kiplingut Duhet të dish të përballosh dështimin dhe suksesin dhe këto dy mashtrime duhet t’i trajtosh njëlloj. Sepse asgjë nuk është aq e dështuar dhe aq e suksesshme sa kujtohet.
Unë nuk i lexoj kurrë ato që kam shkruar. Më ndodh që njerëzit më pyesin: Çfarë do të thotë kjo frazë në këtë rrëfim? Unë u përgjigjem: Unë e kam shkruar këtë rrëfim në kohën e vet dhe që atëherë nuk e kam lexuar më. Një rrëfim shkruhet në një çast të caktuar. pastaj vinë njerëz që kanë kohë për të lexuar. në fund të fundit rrëfimi më shumë u përket lexuesve se sa autorit. Unë mendoj se nuk është fare e mirë të mendosh për të shkuarën, unë mendoj se nuk është mirë të mendosh me rast përvjetorësh. Unë përpiqem të jetoj drejt të ardhmes. Mendoj për atë që do të shkruaj dhe jo për atë që kam shkruar. Në këtë shtëpi është e kotë të kërkoni një libër timin, nuk keni për të gjetur asgjë, me përjashtim vetëm të njërit, një libri të parrezikshëm mbi budizmin që e kemi bërë. Alisia Jurado dhe unë dhe që është përkthyer në gjuhën japoneze. Unë përpiqem të ruaj bibliotekën time.
E kush jam unë që të krahasohem me Volterin apo me Montenjin?
Nëqoftëse, papritur, më duket se diçka dojë ndodhë, zhytem brenda kësaj rrethane, braktıs pasivitetin dhe pres.
Atëherë më shfaqet diçka, një farë zbulimi i turbullt, kjo fjalë është pak pretencioze, prandaj më mirë do ishte të thosha, atëherë më duket sikur shoh diçka që mund të jetë një poemë, një rrëfim, një faqe prozë, që do më zbulohet më pas. Unë përpiqem të ndërhyj sa më pak në atë që shkruaj. Dhe meqenëse nuk kam një mendim të ngrirë, për shembull, etik apo politik, përpiqem t’i përmbaj mendimet e mia të ndërhyjnë në atë që shkruaj. Kiplingu thoshte se një shkrimtari mund t’i ndodhë të shkruajë një fabul pa e ditur ashtu si duhet moralin e saj. Kjo do të thotë se shkrimtari është mbartësi i një trillimi, leximi i së cilës më vonë do të jetë i ndryshëm. Kështu një vepër e tërë mund të përftojë një vlerë që është përtej asaj që ka dashur të shprehë shkrimtari. Një vlerë që për të është e huaj. Ja kjo përputhet me konceptin antik të Muzës, të Shpirtit të shenjtë ose me subkoshenca.
Përgatiti: Albert Vataj
