Wolfgang Amadeus Mozart, kur ishte 4 vjeç ka luajtur në piano. Pesë vjeç, ka kompozuar muzikë. Kur ishte jo më shumë se 7 vjeç i është bashkuar familjes Mozart në turneun e parë muzikor, duke arritur të luaj pjesë shumë të vështira me një mjeshtëri befasuese. Pjesë e kësaj performance familjare ishte edhe motra më e madhe në moshë, Maria Anna, që ishte gjithashtu një vajzë shumë e talentuar. Nuk kanë munguar anektodat dhe legjendat rreth shkathtësisë mahnitëse muzikore të Mozartit, kujtesës dhe krijimtarisë së tij.
Një episod shumë domethënës në lidhje me këtë gjeni është ajo e një vizite në Vatikan në vitin 1770, kur Mozart ishte vetëm 14 vjeç. Historia ka të bëjë me një pjesë të famshme korale që i përket fundit të periudhës së Rilindjes, megjithëse kronologjikisht i përket barokt, “Miserere”, e shkruar nga Gregorio Allegri (1582-1652). Allegri ishte prift dhe anëtar i korit të Kapelës Sistine. Përbërja e kësaj pjese korale frymëzuar nga Psalmi i 50-të, ishte aq e dashur nga banorët e Vatikanit, saqë në një moment u ndalua rreptësisht të transkriptohej për performancë diku tjetër. Janë bërë vetëm tri kopje të autorizuara. Në 1770 Mozart dhe babai i tij dëgjuan një shfaqje të “Miserere” gjatë Javës së Shenjtë, kohë kur ajo interpretohet. Atë natë, Mozart nuk ishte në gjendje të binte në gjumë, kështu që ai u ngrit dhe zbaviti veten duke e rizgjuar gjithçka nga kujtesa rreth kësaj pjese korale. Ai u kthye për të dëgjuar një copë herë të dytë, disa ditë më vonë, duke përdorur performancën, për të korrigjuar disa gabime në kopjen e tij, të cilën ai e kishte fshehur këtë pjesë korale në kapelen e tij. Dhe kështu ai arriti të kalonte kufirin e Vatikanit të kësaj pjese të shenjtë korale, duke thyer rregullin papnor që ndalonte rreptësisht kopjimin e saj.
Muzikologët, të cilët kanë marrë në shyrtim krahasues origjinalin e “Miserere” dhe riprodhimin e saj nga mjeshtri, kanë vënë në dukje se kujtesa e Mozartit ishte e jashtëzakonshme, por ndoshta jo aq e mrekullueshme sa tingëllon në fillim. “Miserere” përbëhet nga pjesë disi të përsëritura, dhe transkriptimi Moxartit ndoshta nuk përfshin pasazhe improvizuara që do të kishte qenë pjesë e performancës origjinale. Megjithatë, një performancë moderne e kësaj pjese korale zgjat 12 deri në 15 minuta, dhe duke kujtuar gjithçka do të kërkonte ndjekjen e muzikës së shkruar për dy kore, një me pesë pjesë dhe një me katër, të mbledhur së bashku në fund në nëntë pikat e kundërta.
Albert Vataj
