Është i gjithi arë 24 karat dhe peshon 6.164 kg. Vlera e saj është e pallogaritshme, kjo për shkak të asaj që ai përfaqëson si artefakt dhe si dëshmim i kulturës dhe pasurimit shpirtëror që shprehet sakaq në këtë ansambël orendish të servirjes së pijeve për raste solemne të sunduesit trak. Thesari Panagyurishte është një nga thesaret më të bukura trake që gjenden në kontinentin evropian.
U zbulua aksidentalisht më 8 dhjetor 1949 nga tre vëllezër, Pavel, Petko dhe Michail Deikov, të cilët punonin së bashku në rajonin e fabrikës së pllakave “Merul”, pranë stacionit hekurudhor të qytetit Panagyurishte, Bullgaria. Në kohën e zbulimit të saj, ai u konsiderua “thesari më i pasur që është zbuluar në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore”.
Ky komplet pijesh rituale ka shumë të ngjarë të përdoret në shtëpinë e një sundimtari trak dhe përbëhet nga 9 enë: një amforë riton, 3 gota riton në formën e kokave të femrës, tre riton me koka kafshësh të paraqitura në pjesën e përparme dhe një fiale. Pesha totale e thesarit është 6.164 kg dhe është bërë në fund të shekullit të IV – fillim të shekullit të III para Krishtit. Një nga enët më interesante të thesarit është padyshim amfora ritoni, me peshë 1695,25 g dhe në lartësinë 29 cm.
Thesari përbëhet nga një fiale, një amforë , tre oinochoai dhe katër ritone me peshë totale 6,164. Të nëntë enët janë të dekoruara në mënyrë të pasur dhe me mjeshtëri. Mendohet se është përdorur për raste solemne, ceremonitë mbretërore të mbretit trak, Seuthes III. Datohet nga fundi i shekujve 4-3 para Krishtit.. ari kg prej 24 karatësh
Sendet mund të jenë varrosur për t’i fshehur gjatë pushtimeve të zonës në shekullin e IV para Krishtit nga keltët ose maqedonasit. Phiala mban mbishkrime që japin peshën e saj në greqisht drahmae dhe persisht darikë.
Si një nga artefaktet më të njohura të mbijetuara të kulturës trake, thesari është ekspozuar në muze të ndryshëm anembanë botës. Ai është pjesa qendrore e koleksionit të artit trak të Muzeu Historik Rajonal i Plovdivit, Muzeu Historik Kombëtar në Sofje dhe Plovdiv, kur thesari autentik jepet hua për ekspozita jashtë vendit. Janë tre komplete kopje, të cilat shfaqen në muzetë në Panagyurishte dhe Muzeu Historik në Sofia
Fotot e mëposhtme, të marra nga Nikolay Genov, nxjerrin në pah detajet e ndërlikuara të amforës, duke shfaqur mjeshtërinë e jashtëzakonshme të trakëve të lashtë.
Përgatiti: Albert Vataj
