Për shekuj me radhë, skulptorët në mbarë botën e kanë adoptuar mermerin si mjetin e tyre të zgjedhur. Për të ilustruar aftësitë e gdhendjes së mermerit dhe për të shfaqur virtuozitetin e tyre në skulpturë, këta artistë shpesh zgjedhin tema që kërkojnë një nivel të caktuar ekspertize. Këto motive sfiduese përfshijnë detaje anatomike, draperie dinamike dhe, në rastin e Il Disinganno, rrjetë delikate. Çdo pjesë e kësaj skulpture të jashtëzakonshme është e gdhendur në mermer, duke përfshirë nyjet e punuara me kujdes në rrjetën e mbështjellur rreth figurës së madhe të një peshkatari.
Il Disinganno, i njohur gjithashtu si “Çlirimi nga mashtrimi”, u krijua nga artisti gjenovez, Francesco Queirolo në shekullin e 18-të. I konsideruar gjerësisht si pjesa e tij e rezistencës, kjo skulpturë ka ngurtësuar trashëgiminë e Queirolo-s, si një nga artistët kryesorë të Italisë të shekullit të 18-të.
Çlirimi nga mashtrimi” përshkruan një skenë që është edhe biblike edhe alegorike. Ai përmban dy personazhe: një engjëll dhe një peshkatar. Engjëlli qëndron në një rruzull teksa e zgjidh njeriun nga një rrjetë dhe noton mbi perde të hollë.
Kuptimi biblik i veprës
Sipas Museo Capella Sansevero (“Muzeu i Kapelës Sansevero”) rrjeta simbolizon mëkatin. Ndërsa engjëlli e liron njeriun, ai e çliron nga gabimet e tij dhe e prezanton me Biblën, e cila qëndron te këmbët e tij. Për të theksuar idenë e çlirimit, Queirolo i zbukuroi faqet e hapura të librit me një pasazh latin që thotë: “Unë do të thyej zinxhirin tënd, zinxhirin e errësirës dhe natës së gjatë, skllav i së cilës ti je, në mënyrë që të mos mund të të jesh i dënuar me këtë botë.”
Simboliza sekular
Përveç nuancave fetare, skulptura përfshin simbole laike. Për shembull, flaka në kokën e engjëllit përfaqëson intelektin njerëzor, ndërsa globi nënkupton pasionet e kësaj bote. Këto elemente përkojnë me përkushtimin e Raimondo-s ndaj babait të tij, i cili eksploron idenë e “brishtësisë njerëzore, e cila nuk mund të njohë virtyte të mëdha pa ves”. Sipas muzeut, skulptura gjithashtu duket se tregon aspekte të masonerisë – një organizatë vëllazërore. Bibla, për shembull, i shërben një qëllimi të dyfishtë, pasi një libër i hapur është një nga tre “dritat e mëdha” të Masonerisë. Në mënyrë të ngjashme, koncepti i dritës dhe i errësirës – i eksploruar nga pasazhi i lartpërmendur biblik – “duket të jetë një referencë e qartë për fillimin masonik, ku ata që do të inicoheshin do të hynin duke veshur një sy të lidhur ritual për të hapur sytë ndaj dritës së re të së Vërtetës.”
Rrjeta e Mermerit
Ndërsa simbolika e tij është bindëse, janë detajet skulpturore të “Çlirimi nga mashtrimi” – domethënë, rrjeta e tij e gdhendur në mënyrë të shkëlqyer – ajo që ka mahnitur shikuesit për shekuj. Megjithëse, në shikim të parë, kjo strukturë duket se përbëhet nga litar i ndërthurur, një vështrim më i afërt zbulon se materiali me rrjetë të hapur është bërë tërësisht nga një bllok i vetëm mermeri.
Thuhet se Queirolo-s iu deshën shtatë vjet për të gdhendur këtë rrjetë mermeri, të cilën ai e punoi pa një punëtori, praktikant ose formë tjetër të ndihmës së jashtme, që ishte e njohur në praktikat e mënyrës se si punonin, si piktorët ashtu edhe skulptorët.
Muzeu i Kapelës Sansevero vëren se kjo është për shkak se edhe skulptorët më të specializuar “refuzuan të preknin rrjetën delikate në rast se u thyhej në copa në duart e tyre”. Edhe pse e mundimshme, vendosmëria e Queirolo-s padyshim u dha rezultat. Falë rrjetës së saj prej mermeri, The Release from Deception ka marrë lëvdata të artistit gjatë 250 viteve të fundit. Giangiuseppe Origlia, një historian i mirënjohur italian, e quajti pjesën “prova e fundit dhe më e mundimshme për të cilën mund të aspirojë skulptura në mermer” në vitin 1754, ndërsa romancieri i shekullit të 20-të, Matilde Serao, e përshkroi atë në mënyrë poetike si “një mbyllje e veçantë e jetës, një term i veçantë, për të gjitha sublimitetet, të gjitha pasionet, të gjitha dashuritë.” Ajo përfundon: «Çlirohu nga mashtrimi—dhe asgjë më shumë.»
Kelly Richman-Abdou / https://mymodernmet.com/
Përgatiti: Albert Vataj
Fotot: https://www.instagram.com/museocappellasansevero/?utm_source=ig_embed&ig_rid=d59d0b3b-b924-425f-aa62-9356aba9174a
