Doktrinat e mëposhtme i janë atribuar Pitagorës:
(i) Shpërngulja, pavdekësia e shpirtit dhe shpëtimi.
Ky shpëtim bazohet në disa besime në lidhje me shpirtin. Jeta e vërtetë nuk gjendet këtu në tokë, dhe ajo që njerëzit e quajnë jetë është me të vërtetë vdekje, dhe trupi është varri i shpirtit.
Për shkak të kontaminimit të shkaktuar nga burgimi i shpirtit në trup, ai detyrohet të kalojë nëpër një seri të pacaktuar ri-mishërimi: nga trupi i një kafshe, tek ai i një tjetre, derisa të pastrohet nga një ndotje e tillë.
Shpëtimi, në këtë kuptim, konsiston në lirinë e shpirtit nga “cikli i lindjes, vdekjes dhe rilindjes”, i cili është i përbashkët për çdo shpirt dhe i cili gjendje duhet të mbetet derisa të përfundojë pastrimi.
Duke qenë i çliruar nga dhjetë zinxhirët e mishit, dhe gjithashtu nga ri-mishërimet e njëpasnjëshme, shpirti fiton tani përsosmërinë e tij të pacenuar dhe të drejtën për t’u bashkuar me shoqërinë e perëndive, me të cilët ajo banon përgjithmonë.
Ky ishte shpërblimi që Sistemi i Pitagorës u ofroi nismëtarëve të tij.
(ii) Doktrinat
(a) Të kundërtat, (b) Sumum Bonum, ose të Mirës Supreme, (c) Procesit të pastrimit.
(a) BASHKIMI I TË KUNDËRAVE krijon harmoni në univers. Kjo është e vërtetë në rastin e tingujve muzikorë, siç e gjejmë te lira: ku harmonia e prodhuar është rezultat i lidhjes mesatare proporcionale midis gjatësisë së dy vargjeve të mesme me atë të dy ekstremeve.
Kjo është e vërtetë edhe për dukuritë natyrore, të cilat identifikohen me numrin, elementët e të cilëve përbëhen nga tek dhe çift. Çifti është i pakufizuar, për shkak të cilësisë së pjesëtueshmërisë së pakufizuar, dhe tek tregon kufizim; ndërsa prodhimi i të dyjave është njësia ose harmonia.
Në mënyrë të ngjashme, a fitojmë harmoni në bashkimin e pozitives dhe negatives; Mashkull dhe femër; materiale dhe jomateriale; trupi dhe shpirti.
(b) MIRËSIA SUMUMUM OSE E MIRË SUPREME te njeriu, është të bëhet si hyjnor. Kjo është një arritje, apo transformim që është harmonia që rezulton nga një jetë e virtytshme. Ai konsiston në një marrëdhënie harmonike midis aftësive të njeriut, me anë të të cilave natyra e tij më e ulët i nënshtrohet natyrës së tij më të lartë.
(c) PROCESI I PASTRIMIT
Harmonia dhe pastrimi i shpirtit arrihet jo vetëm me anë të virtytit, por edhe me mjete të tjera, më e rëndësishmja ndër to është kultivimi i intelektit nëpërmjet kërkimit të njohurive shkencore dhe disiplinës së rreptë trupore.
Në këtë proces, një vend të rëndësishëm zinte edhe muzika. Pitagorianët besonin dhe mësonin se ashtu si mjekësia përdoret për të kuruar trupin, ashtu edhe muzika duhet përdorur për të kuruar shpirtin.
Këtu mund të jetë e përshtatshme të futet doktrina e “Tre Jetëve”, pasi ajo është gjithashtu një metodë dhe mjet pastrimi:
“Njerëzimi është i ndarë në tri klasa: Dashamirët e pasurisë; Dashamirët e nderit dhe Dashamirët e Urtësisë (dmth. Filozofët); kjo e fundit, duke qenë më e larta.”
Sipas Pitagorës, filozofia përcaktoi pastrimin që çoi në shpëtimin përfundimtar të shpirtit.
(iii) Doktrina Kozmologjike
Të gjitha gjërat janë numra, domethënë jo vetëm çdo objekt, por i gjithë universi është një rregullim numrash. Kjo do të thotë se karakteristika e çdo objekti është numri me të cilin ai përfaqësohet.
(a) Meqenëse universi përbëhet nga dhjetë trupa, domethënë, pesë yjet, toka dhe toka kundër, atëherë universi duhet të përfaqësohet nga numri i përsosur dhjetë.
(b) E aplikuar në hapësirën përreth nesh, por e quajtur nga Pitagorianët e Pakufishme ose e Pakufishme, duhet të merret si kuptimi, matja nga kjo Pakufi, në një univers të ekuilibruar dhe harmonik, në mënyrë që çdo gjë të mund të marrë pjesën e saj të duhur të saj. Jo me shume. Jo me pak.
(c) Ky rregullim duket se sugjeron nocionin e formave të afta për të marrë një shprehje matematikore, dmth., një doktrinë që u shfaq më vonë te Platoni, si teoria e ideve.
(d) Në qendër të universit ekziston një zjarr qendror, rreth të cilit trupat qiellorë të fiksuar në sferat e tyre, rrotullohen nga perëndimi në lindje, ndërsa rreth të gjithëve është zjarri periferik.
Kjo lëvizje e trupave qiellorë rregullohet në shpejtësi dhe prodhon harmoninë e sferave.
REFERIMET
(Roger’s Students’ History of Philosophy f. 14–22).
(Libri Burim i Filozofisë i Bakewell) (Jeta dhe parimet e Pitagorës).
(Historia e Filozofisë e Rudikut) (Jeta dhe parimet e Pitagorës).
(Historia e Filozofisë e Fullerit) (Jeta dhe parimet e Pitagorës).
(Historia e Filozofisë së Turnerit: f. 40–43).
(Historia e Egjiptit të Lashtë nga John Kendrick vëll. I f. 401-402)
(Faedoni i Platonit, 85E).
(Metafizika e Aristotelit I 5; 985b, 24; dhe I 5; 986a, 23).
Ekstrakt nga: George GM James
“Trashëgimia e Vjedhur” (1954)
Përgatiti: Albert Vataj
