Historia legjendare e Lukrecias, gruaja emblematike të besnikërisë bashkëshortore dhe nderi i humbur që çoi në fundin e mbretit të fundit romak

Arti e ka idealizuar dhe përjetësuar në memorie atë që do ta shndërronte në legjendë vetë akti sakrifikues i një gruaje të dlirë që për të mbrojtur nderin humbi gjithçka, duke e lartësuar gruan besnike romake dhe dëshmuar botës përmes artit dhe dëshmimit, ndoshta një ndër historitë më të jashtëzakonshme.

Historia fillon me një bast pijeje mes disa të rinjve në shtëpinë e Sextus Tarquinius, biri i mbretit të Romës. Ata vendosin t’i befasojnë gratë e tyre për të parë se si sillen kur nuk presin burrat e tyre. Gruaja e Collatinus, Lukrecia, po sillet me virtyt, ndërsa gratë e djemve të mbretit jo.

Disa ditë më vonë, Sextus Tarquinius shkon në shtëpinë e Collatinus dhe i bëhet mikpritja. Kur të gjithë të tjerët janë në gjumë në shtëpi, ai shkon në dhomën e gjumit të Lukrecias dhe e kërcënon atë me shpatë, duke kërkuar dhe lutur që ajo t’i nënshtrohet përparimeve të tij. Ajo tregon se nuk ka frikë nga vdekja dhe më pas ai kërcënon se do ta vrasë dhe do ta vendosë trupin e saj nudo pranë trupit nudo të një shërbëtori, duke i sjellë turp familjes së saj pasi kjo do të nënkuptojë tradhtinë bashkëshortore me inferiorin e saj shoqëror.

Ajo dorëzohet, por në mëngjes thërret tek ajo babanë, burrin dhe dajën e saj dhe ajo u tregon se si i ka “humbur nderi” dhe kërkon që ata të hakmerren për përdhunimin e saj. Ndonëse burrat përpiqen ta bindin se ajo nuk turpëron, ajo nuk pajtohet dhe vret veten, “ndëshkimi” i saj për humbjen e nderit të saj. Brutus, xhaxhai i saj, deklaron se ata do të dëbojnë mbretin dhe të gjithë familjen e tij nga Roma dhe nuk do të kenë më një mbret në Romë. Kur trupi i saj shfaqet publikisht, u kujton shumë të tjerëve në Romë aktet e dhunës nga familja e mbretit.

Përdhunimi i saj është kështu shkas për revolucionin romak. Xhaxhai dhe burri i saj janë udhëheqës të revolucionit dhe të republikës së sapokrijuar. Vëllai dhe bashkëshorti i Lukrecia janë të parët romakë që konsultohen.

Legjenda e Lukrecia – një grua që u dhunua seksualisht dhe për këtë arsye turpëroi të afërmit e saj meshkuj që më pas u hakmorën kundër përdhunuesit dhe familjes së tij – u përdor jo vetëm në republikën romake për të përfaqësuar virtytin e duhur femëror, por u përdor nga shumë shkrimtarë dhe artistë në kohët e mëvonshme.

Piktorët më të mëdhenj të historisë së artit e kanë pjesë të galerisë së tyre krijuese, Lukrecian, legjenendaren e gruas që sakrifikoi moralin për të ruajtur nderin dhe u vetëflijua për të mbetur e pavdekshme dhe simbol.

Tema e ilustruar, e cila lavdëron dëlirësinë e Lukrecias, u përdor gjerësisht për të dekoruar dhomat e gjumit të martesës në pallatet fiorentine të shekullit të 15-të, ku do të kishte arka të pikturuara, shtretër dhe shtylla krevatesh. Paneli i pikturuar nga Filippino Lippi ishte pjesë e një prej këtyre dekorimeve dhe u kombinua me një panel tjetër – gjithashtu nga Lippi – që tregonte historinë e një heroine tjetër romake, Virginia (tani në Luvër).

Piktura e vdekjes së Lukrecias është një vepër rinore e Filippino Lippit dhe ndoshta për nga kompozicioni është frymëzuar nga vepra e maestros së tij, Sandro Botticelli. Filippino i jep tregimit një dozë të madhe emocioni dhe tensioni dinamik, megjithëse tregon njëfarë ngathtësie në këndvështrimin midis figurës dhe arkitekturës.

Përgatiti: Albert Vataj