Albert Vataj
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
Albert Vataj
No Result
View All Result
Home Histori

Eidemitë e së kaluarës, vështrim historik mbi kërcënimin dhe rrezikun që kanosi shqiptarët

September 5, 2020
in Histori
Eidemitë e së kaluarës, vështrim historik mbi kërcënimin dhe rrezikun që kanosi shqiptarët
49
VIEWS
Share on FacebookShare on TwitterShare on Pinterest

Është viti 1812. Epidemia e murtajës e shpërhapur nga Thesalia po i avitej edhe Janinës. Nga qyteti që tek udhëpërshkruesit e kohës mbante hijerëndshëm cilësimin e kryeqytetit të Shqipërisë së poshtme, murtaja do të fuste nën zgjedhën e vet njërin vendbanim pas tjetrit, shkruan sot Koha Ditore.

Asokohe konsujt e huaj në zotërimet e sundimtarit të hekurt shqiptar, Ali Pashë Tepelena, do të njoftonin qendrat e tyre se “murtaja vazhdonte me forcë në gjithë Shqipërinë”. Më 1817, një bejtexhi nga jugu zemërvrarë do të kumtonte se nga kjo sëmundje vdiqën rreth 6 mijë veta në Gjirokastër dhe në fshatrat rrotull. Por pashai shqiptar mblodhi forcat për t’i frenuar pasojat e dergjës që po mpakte fuqitë njerëzore të Shqipërisë së poshtme.
Sipas studiuesit Ilir Ushtelenca, autor i disa librave mbi pashain e lindur në Tepelenë, Aliu qe i pari në Shqipëri që filloi vaksinimin në masë të popullsisë. “Kur në pashallëkun e Janinës ra sëmundja e variolës, ai urdhëroi të bëhej vaksinimi i popullsisë me vaksinën e sapozbuluar nga mjeku anglez Xheneri dhe ua dha këtë në sipërmarrje mjekëve të huaj që mbikëqyreshin nga mjekët e tij”, shkruan Ushtelenca në librin “Shteti dhe qeverisja e Ali Pashë Tepelenës”.
Sipas po të njëjtit autor, pashai e kishte bërë të detyrueshëm vaksinimin kundër lisë qysh në vitin 1812. Sëmundje të tjera epidemike të kohës ishin edhe kolera, malaria, dizenteria, lija e dushkut, ethet nervore e të tjera. Krahas rritjes së standardeve të sanitarisë e higjienës në qytetet shqiptare të jugut, Aliu ndërtoi edhe një spital në Janinë.
“Karantinat” austriake
Vetëm midis viteve 1761 dhe 1799 murtaja u shfaq e u rishfaq disa herë në Shqipëri. “Shekujt e zi” në historinë e epidemive në trevat shqiptare lidhen shpesh me shpopullime, largime e gjendje të rënduar ekonomike.
Asokohe, sëmundjet ngjitëse kishin përfshirë Moldavinë, Vllahinë, Anadollin, Egjiptin, madje edhe vetë kryeqytetin perandorak të Perandorisë Osmane, Stambollin. Sipas studiuesit Daniel Panzac, përhapja e murtajës vinte nga strukturat e tregtisë që mbështeteshin në udhëtime: kasnecë, tregtarë, pelegrinë, detarë, nomadë dhe të arratisur gjithfarësh.
Siç vëren i njëjti studiues, ndryshe nga tradicionalizmi mysliman kundrejt të paevitueshmes hyjnore, Perandoria Austriake qysh në shekullin e 18-të kishte nisur me masa sanitare ndaj sëmundjeve epidemike. Koha Ditore
Tags: AlbaniaAlbert VatajArbriDemokraciaDisiplinaDokumenteFakteFjalaForumHistori e ShqiperiseKeshillaKohaKoha DitoreKomentKujteseLexuesLiriaMendimiOpinionPerandorisë OsmanePublikShoqeriaShqipShtetiStambollinTradita
Previous Post

I diplomuar në Kembrixh, përfaqësoi Shqipërinë në Konferencën e Paqes, por u burgos nga komunistët

Next Post

Piri, Epiri dhe Gjergj Kastrioti Skënderbeu prijësi i Albanias dhe Epirit

Next Post

Piri, Epiri dhe Gjergj Kastrioti Skënderbeu prijësi i Albanias dhe Epirit

Albert Vataj

Albert Vataj

Ajo që bën dhe e ndjen është ajo që duhet. Mos u bëj rob i fatalizmit, nëse nuk do të lësh veten të bjerë në boshin e asgjësë. Nuk është e thënë se duhet të ecësh me hapa të shpejtë për të mbërritur diku, hapat e sigurt janë ata që të çojnë aty ku duhet dhe kur duhet të shkosh. Jepu me gjithë shpirt asaj që e do me gjithë zemër dhe do të shohësh se përveçse i pasur do të jesh dhe i lumtur. Ushqeje me dritë gjithçka që jeta ta kredh në terr dhe se bashkë me veten ke çliruar prej kësaj robëria edhe ata që sjellin farën e së mirës të vullnetet për të ndryshuar botën që na përket të gjithëve. Më mirë vdis duke u përpjekur se sa të zvarritesh duke u ankuar. Jeta është gjithçka që ti kërkon prej saj. Nuk ka forcë të hyjshme apo përkufizime që tregojnë udhën e së vërtetës, jetën e merituar, zotërimin e gjithçkasë që të përket. Kërko gjithçka tek vetja. Gjithçka që do është gjithnjë me ty. Mjafton të dish ta kërkosh dhe do të kesh gjithçka.
  • Trending
  • Comments
  • Latest

Fausti, Mefistofeli dhe Margarita, një tragjedi e bashkëjetimit të së mirës me të keqes, vuajtja pambarim

April 4, 2016

Çfarë është Dashuria? Thënie brilante nga njerëz të famshëm që kanë skalitur zjarret e pasionit në historinë e letërsisë

May 12, 2017

Ëndrrat e këqija, makthet, përse i shohim, mesazhet që na dërgojnë dhe a mund t’i shmangim?

April 4, 2016

“Plaku dhe deti”, dyluftimi i pabarabartë i mundësisë, sprova e fatit dhe guximit të njeriut për të sfiduar natyrën

May 4, 2017

Galaktika, Rruga e Qumështit përmban 160 miliardë planete

0

Spektakël dhe frikë nga balena 14 metra e gjate që peshon 30 ton

0

Amani, qyteti i bardhë mbi 18 kodra streha mbretërore e kryeqytetit jordanez

0

Lëvizja e bujshme që shkundullitën nga themelt shekullin XX në botën e muzikës

0

Më 2 korrik 1990, kur zemërata zgjonte kurajon për të guxuar të sfidoje diktaturën

July 2, 2025
Milan Kundera mbi të drejtat e kafshëve dhe çfarë do të thotë në të vërtetë mirësia e vërtetë njerëzore

Milan Kundera mbi të drejtat e kafshëve dhe çfarë do të thotë në të vërtetë mirësia e vërtetë njerëzore

July 1, 2025
Artemisa B e Pireut, Hyjnesha e bronztë që sfidon shekujt, për të dëshmuar përsosmërinë e artit

Artemisa B e Pireut, Hyjnesha e bronztë që sfidon shekujt, për të dëshmuar përsosmërinë e artit

July 1, 2025
Ismail Kadare, një vit pa penën dhe gjenialitetin krijues, që nënshkroi me vepër përjetësinë

Ismail Kadare, një vit pa penën dhe gjenialitetin krijues, që nënshkroi me vepër përjetësinë

July 1, 2025
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

Copyright © 2020 Albert Vataj

No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG

Copyright © 2020 Albert Vataj