Bota vijon të na befasojë. Zbuluesit po vendosin të tjera piketa njohëse të mistereve të planetit tonë. Dukshëm ende jemi larg zotërimit të të gjitha mistereve që toka mban të fshehur. Njëra prej tyre është pikërisht ky pyll i fosilizuar. Një pjesë e pyllit më të vjetër të fosilizuar në botë është gjetur e çimentuar në tokë në një gurore të braktisur në Kajro, New York. Zbuluar rastësisht në vitin 2009, këto gërmadha jashtëzakonisht të rralla të rrënjëve të fosilizuara, disa prej të cilave janë gati 11 metra të gjera, shënojnë vendin ku dikur qëndruan disa nga pemët e para me dru.
“Ju po ecni nëpër rrënjët e pemëve të lashta”, tha paleobotanisti Christopher Berry nga Universiteti Cardiff në Mbretërinë e Bashkuar për Revistën Shkencore. “Duke qëndruar në sipërfaqen e guroreve ne mund të rindërtojmë pyllin e gjallë rreth nesh në imagjinatën tonë.”
Shumë prej këtyre rrënjëve të gjata të drurit mendohet se i përkasin bimëve të gjinisë Archaeopteris , një paraardhës i pemëve moderne të sotme dhe një nga të parët që kapi dhe ruan dioksidin e karbonit nga ajri me gjethet e tij të gjelbërta të rrafshëta.
Ky lloj aktiviteti i gjelbër do të kishte transformuar në mënyrë rrënjësore klimën e planetit tonë, duke shtuar potencialisht sasinë oksigjenit të emetuar në atmosferë dhe duke siguruar habitatet e harlisura për insektet primitive dhe krijesat e tjera. Do të kalonin shumë vite përpara se zogjtë dhe kafshët e tjera të mëdha të bënin shtëpinë e tyre në këto pemë.
“Deri në fund të periudhës Devonian [360 milion vjet më parë], sasia e dioksidit të karbonit po binte në atë novele që është sot,” shpjegoi Berry për New Scientist .
Ekipi ndërkombëtar i studiuesve ka hartuar deri më tani mbi 3,000 metra katrorë të këtij pylli të fosilizuar (mbi 32,000 metra katror), i cili përfshin dy lloje të tjera të pemës antike; njëra prej tyre i përket një grupi bimësh fosile të njohur si kladoxylopsids, dhe tjetra ende nuk janë identifikuar.
Krejt pylli do të kishte qenë mjaft i hapur dhe i rrallë, me grumbuj kladoksilopsidësh të ndotur në të gjithë hapsirën. Kjo pemë e veçantë pa gjethe do të ishte shtrirë 10 metra e lartë, me degë të shkurtër selino-si dhe rrënjë të cekëta.
Arkeopteris, nga ana tjetër, i ngjante më shumë një peme pishe, por në vend që të ishte halore, ajo mendohet të ketë patur degë të varura si flokë të bardhë. E shënuar nga rrënjët e gjata të drurit, kjo pemë e veçantë do të ndryshonte në mënyrë dramatike mënyrën se si u mblodhën uji bimët dhe tokat.
Të tre mbetjet e fosilizuara, thonë autorët, do të ishin riprodhuar përmes sporeve dhe jo farave.
Shkencëtari i Tokës, Howard Falcon-Lang nga Royal Holloway, Londër, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, i tha BBC News, se nuk ka dyshim se këto janë pemët më të hershme të fosilizuara, të gjetura në planetin tonë deri më tani, por kjo nuk do të thotë, se ata një ditë nuk do të tejkalohet nga diçka më e vjetër.
“Pritet që në të ardhmen, diçka edhe më e vjetër shfaqet – paleeologjia është përplot me surpriza”, tha Falcon-Lang. “Por për momentin, kjo është jashtëzakonisht emocionuese.”
Prania e fosileve të peshkut në guroren e ranorës sugjeron që ky pyll antik i fosilizuar u zhduk përfundimisht nga një përmbytje. Por jo përpara se të ndryshonte për mirë planetin tonë.
Përgatiti: Albert Vataj
