Të gjithë zgjedhin një mënyrë për ti demonstruar botës aftësinë e tyre prej gjeniu, por Eric Hebborn zgjodhi ndoshta shtegun e gabuar për ta çuar atë në botën e famës dhe parasë, sfidës dhe triumfit. Ai ishte në kuptimin e plotë të fjalës një gjeni. Sepse talenti që ai përdori për të manipuluar kryeveprat e artit, nuk do të ishte dhe aq virtuozë, nëse nuk do të arrinte deri në atë shkallë përsosmërie, sa të mashtronte ekspertë dhe studiues arti. Tregtari i artit, Eric Hebborn kishte një rregull të artë: Ai kurrë nuk ka punuar me amatorë. Ndoshta pikërisht ky ishte dhe rebusi i zgjidhjes së misterit të tij si falsifikator.
Kushdo që kërkon të blejë një pikturë ose vizatim nga biznesi i tij, Galeria Pannini, duhej të ishte dikush që specializohej në art, i cili besonte veten në gjendje të tregonte, nëse një vepër ishte një Brueghel apo Van Dyck. Dhe pasi e merrte atë vepër arti, në shtëpi ose e shiste në një galeri tjetër apo një muzeu, kjo të mos pikasej si e falsifikuar.
Hebborn, i cili vdiq në vitin 1996, konsiderohet gjerësisht si falsifikuesi më i madh i artit i kohërave moderne. Sipas vlerësimit të tij, ai krijoi mbi 1.000 falsifikime. Vetëm një pjesë e vogël e këtyre veprave janë ekspozuar si false, në vende si Galeria Kombëtare e Danimarkës, Biblioteka dhe Muzeu Morgan, pasi kaluan nëpër shtëpitë e ankandeve më të mira të botës. Disa nga artistët më të shquar që Hebborn pretendoi se i kishte falsifikuar, përveç Brueghel dhe Van Dyck, ishte edhe Giovanni Battista Piranesi, Jean-Baptiste-Camille Corot dhe Peter Paul Rubens.
“Unë nuk jam një hajdut, po bëj vetëm atë që njerëzit kanë bërë gjithmonë gjatë historisë së botës,” tha Hebborn në dokumentarin e BBC më 1991 “Portreti i një mjeshtri falsifikator”. Pa diskutim që ai ishte dhe mbeti një talent i jashtëzakonshëm. Pavarësisht se nuk preferoi të hynte në art nga dera kryesore, nuk ishte më pak se sa ata, të cilët ai i riprodhoi në një perfektison të tillë, sa të merreshin si origjinale, jo nga amatorë por nga profesionistë.
Në botën e madhe të artit, imituesit, plagjiatorët, falsifikatorët, mashtruesit, janë një dakordësi e pakontestueshme në të gjitha kohërat. Shumë nga mjeshtrat, që sot zënë faqet më të rëndësishme të Historisë së Artit, nisën rrugëtimin duke imituar, duke riprodhuar. Kësisoj edhe Eric Hebbor padyshim që ishte një gjeni. Për të arritur Brueghel, Van Dyck, Giovanni Battista Piranesi, Jean-Baptiste-Camille Corot apo Peter Paul Rubens, ai duhet t’i njihte, ndoshta më mirë se ata e njohën veten. Falsifikimi nuk është thjeshtë një riprodhim, është shumë më shumë, është nji rikthim në galeritë e mjeshtrave, në paletën e tyre të ngjyrave, në sekretet që ata përdorën për përfitimin e toneve dhe koloreve.
Edukimi i Hebborn kombinoi talentin e tij mahnitës artistik me aftësinë e pakufishme për keqbërje. Në moshën 8 vjeç, ai u akuzua padrejtësisht se luante me zjarr – ai tha që iu përgjigj kësaj akuze duke vendosur në fakt shkollën e tij. Ai u pranua në Akademinë Mbretërore të Arteve dhe madje fitoi çmimin e Romës në gdhendje. Ai zgjodhi aftësi shtesë në imitimin e Mjeshtrave të Vjetër, duke punuar si një restaurues arti, pas diplomimit.
Hebborn më vonë hapi Galeritë Pannini me Graham Smith, me të cilin pati një partneritet romantik dhe konsumoi një marrëdhënie personale dhe profesionale me një numër figurash kryesore në botën e artit në Londër, duke përfshirë tregtarin e artit, Hans Calmann dhe Christopher White, një specialist në vizatimet e Mjeshtrave të Vjetër, Colnaghi.
Hebborn u miqësua me famë të mirë Anthony Blunt, një këshilltar arti për Mbretëreshën Elizabeth II e cila më vonë zbuloi se ishte spiun rus (megjithëse Hebborn shkruajti në kujtimet e tij se nuk ishte në dijeni të aktiviteteve spiunazhin të Blunt). Një vit pasi hapi galerinë, Hebborn u transferua në Itali.
Duke insistuar se nuk ishte një kriminel, Hebborn u pajtua me kodin e tij moral. Ai i la ekspertët të shprehin mendimet e tyre në lidhje me punën e tij pa asnjë ndikim. Dhe ai do të vendoste çmime të ngjashme për falsifikimet e Mjeshtrit të Vjetër, siç bëri për veprat që ai bëri nën emrin e tij.
“Nuk ka asgjë kriminale në bërjen e një vizatimi në çfarëdo stili që dëshiron, e as nuk ka ndonjë faj në lidhje me pyetjen e një eksperti, se çfarë mendon për të,” shkroi Hebborn në kujtimet e tij të vitit 1991.
Duke refuzuar të ishte i penduar për sjelljet e tij, Hebborn besoi se bota e artit do ta fajësonte. Ai shikoi ekspertët e artit, të cilët pretenduan se ishin në gjendje të tregonin, nëse një punë ishte e vërtetë bazuar në stilin, kur është mjaft e vështirë të nuhasësh një fallco, duke përdorur një analizë shkencore të sofistikuar. Si një imitues mjeshtër, ai besonte edhe aftësisë për të tërhequr ishte thelbësore për të qenë në gjendje të vlerësonte vërtetësinë e një pune.
Vëmendja e mjeshtrit falsifikues ndaj detajeve dëshmoi se ishte sekreti i tij. Shumë prej mrifeteve të tij kaluan provën për faktin se ai përdori letra nga periudha kohore e artistëve që ai imitonte. Gjithashtu ai në mënyrë të ngjashme përziente pigmente nga materialet që do të ishin të disponueshme në periudhat e hershme. Por fundi i lavdisë ishte fare pranë.
Konrad Oberhuber, kurator në Galerinë Kombëtare të Arteve në Uashington, DC, vuri re dy vizatime nga Colnaghi, të cilat thuhen se janë bërë nga artistë të ndryshëm, kishin stile artistike identike dhe ishin bërë në të njëjtin lloj letre. Ai më pas paralajmëroi një kurator në Bibliotekën dhe Muzeun Morgan, i cili vuri re çështje të ngjashme me një vizatim atje. Colnaghi më pas lëshoi një deklaratë në lidhje me shqetësimet për vizatimet e mjeshtrave të vjetër, të blera nga Hebborn, megjithëse galeria nuk e citoi publikisht atë.
Përgatiti: Albert Vataj
