Kripërat e përdorura në lëvizjen e Tempullit nuk janë të zakonshme për rajonin e Detit të Vdekur, zbulojnë studiuesit.
Pergamenat e Detit të Vdekur kanë diçka të re për të treguar. Studiuesit kanë identifikuar një teknikë të panjohur më parë, të përdorur për të përgatitur një nga pergamenat më të shquara të koleksionit.
Shkencëtarët thonë se studimi paraqet një enigmë, pasi kripërat e përdorura në shtresën e shkrimit të pergamenës së Tempullit nuk janë të zakonshme për rajonin e Detit të Vdekur.
“Kjo shtresë inorganike që është me të vërtetë e dukshme në lëvizjen e Tempullit na befasoi dhe na nxiti të shikojmë më në detaje, se si u përgatit kjo pergamenë, dhe rezulton të jetë mjaft unike,” tha për “The Guardian”, Prof Admir Masic, bashkëautor i hulumtimit nga Instituti i Teknologjisë në Masaçusets në SH.B.A.
“Këto kripëra nuk janë tipike për gjithçka që dinim në lidhje me këtë periudhë dhe bërjen e pergamenave,” shtoi ai.
Kjo pergamenë është gjetur në mesin e shekullit të 20, por që daton midis shekullit të tretë para Krishtit dhe shekullit të parë pas Krishtit. Pergamenat e Detit të Vdekur përbëhen nga kopje të shkrimeve që përbëjnë pjesë të Biblës Hebraike, himne dhe shkrime rreth teksteve dhe praktikave fetare. Disa pjesë janë fragmente të thjeshta ndërsa të tjera janë lëvizje të paprekura.
Zbulimi i teksteve antikë, në vetvete tingëllon si diçka jashtë shkrimeve të shenjta. Narinjtë nomadë gjetën përgamenat të mbështjellura me rroba dhe të fshehura në kavanoza, në shpellat Qumran të Bregut Perëndimor.
Një nga pergamenat më të shquara të paprekura është ajo e Tempullit, një dorëshkrim që thuhet se ishte shitur nga Beduinët tek një tregtar antikash, i cili e mbështolli atë në celofan dhe e fshehu në një kuti këpucësh nën dyshemenë e shtëpisë së tij. Pergamena është vendosur tani me shumë të tjera të Detit të Vdekur në Faltoren e Librit, pjesë e Muzeut të Izraelit, në Jeruzalem.
Pergamena me shkëlqim të zbehtë – e cila është më shumë se 8 metra e gjatë dhe e shkruar në fletë pergamene të zbardhur gjatë trajtimit me një kripë të quajtur alum – ka një numër karakteristikash të pazakonta. Është realizuar me një një shije të hollë. Ekspertët kanë sugjeruar se mund të ishte bërë nga një lëkurë e kafshëve e ndarë në dysh, teksti është në anën e mishit të lëkurës. Diçka tjetër befasuese është se teksti është shkruar në një shtresë të trashë minerale që përmban një sipërfaqe shkrimi në majë të kolagjenit.
“Shtresa të kujton suvanë e një mur,” tha Dr Ira Rabin, një autor tjetër i studimit.
Izraeli sjell në jetë pergamenat e Detit të Vdekur me azhurnimin e arkivit dixhital.
Albert Vataj
