Nga Albert Vataj
Më 4 korrik të vitit 1776, 56 përfaqësues të 13 kolonive britanike të Amerikës Veriore, deklaruan, se me autoritetin e popullit, ata po krijonin një komb të ri.
Do të duheshin edhe 6 vjet të tjerë luftë me Britaninë, në atë kohë fuqia më e madhe ushtarake e botës, para se të fitohej pavarësia e Amerikës nga ai vend. Më 1782, Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishin ende larg bashkimit.
Ato ishin në fakt, një konferderatë e paqëndrueshme, me një qeveri qendrore të dobët. Fuqinë e vërtetë e kishin qeveritë e sheteve të ndryshme.Por shtetet ishin shumë të ndryshme nga njeri tjetri, përsa i përket praktikave fetare, opinionit politik dhe interesave ekonomike. Ato kishin vendosur tarifa dhe barriera tregtare ndaj njëri tjetrit. Monedha ishte e fryrë nga inflacioni dhe ishin vendosur taksa që pengonin zhvillimin.
Kaosi ekonomik çoi në paqëndrueshmërinë civile. Filluan konflitetet mes shteteve lidhur me kufijtë, Qeverisë kombëtare i mungonin forcat ushtarake për trajtimin e kërcënimeve të sigurisë. Amerikanët filluan të kërkojnë mënyra për zgjidhjen e këtyre problemeve. Përgjigja ishte një kushtetutë e re, e cila do të krijonte një qeveri kombëtare të fuqishme, e cila të trajtonte nevojat e vendit, ndërkohë që t’u jepte fuqi të caktuara shteteve të ndryshme. Por amerikanët ishin të ndarë lidhur me formën që do të merrte qeveria e re.
Shtetet e vogla kërkonin përfaqësim të barabartë me shtetet e mëdha. Shumë qytetarë druheshin se një qeveri e fortë kombëtare do të shtypte të drejtat e individit. Këto çështje u zgjidhën, vetëm pas disa vite debatesh dhe kompromisesh. Kushtetuta e re u ratifikua në vitin 1789, vetëm pasi u shtuan 8 amendamente, të cilat garantonin të drejtat themelore të shtetasve, mes tyre lirinë e ushtrimit të fesë, të fjalës dhe shtypit, të drejtën për të zhvilluar procese gjyqësore dhe mbrojtjen kundër abuzimit të qeverisë ndaj qytetarëve.
Kushtetuta nuk është një instrument në duart e qeverisë për ta kufizuar popullin, tha në atë kohë Patrik Henri, një nga udhëheqësit amerikanë në luftën për pavarësi, ajo është një instrument në duart e popullit, për të kufizuar qeverinë, që ajo të mos e sundojë jetën tonë.
***
Kur shpërthyen betejat fillestare në Luftën Revolucionare në prill 1775, pak kolonistë dëshironin pavarësinë e plotë nga Britania e Madhe dhe ata që e bënë u konsideruan radikalë.
Megjithatë, nga mesi i vitit pasardhës, shumë më tepër kolonistë kishin dalë në favor të pavarësisë, falë armiqësisë në rritje kundër Britanisë dhe përhapjes së ndjenjave revolucionare, si ato të shprehura në pamfletin më të shitur “Common Sense”, botuar nga Thomas Paine në fillim të vitit 1776.
Më 7 qershor, kur Kongresi Kontinental u mblodh në Shtëpinë Shtetërore të Pensilvanisë (më vonë Salla e Pavarësisë) në Filadelfia, delegati i Virxhinias, Richard Henry Lee, paraqiti një mocion që bënte thirrje për pavarësinë e kolonive.
Në mes të debatit të ashpër, Kongresi shtyu votimin për rezolutën e Lee, por caktoi një komitet prej pesë anëtarësh – duke përfshirë Thomas Jefferson nga Virxhinia, John Adams nga Massachusetts, Roger Sherman nga Connecticut, Benjamin Franklin nga Pensilvania dhe Robert R. Livingston nga Nju Jorku, që harton një deklaratë zyrtare që justifikon shkëputjen me Britaninë e Madhe .
A e dinit? pyet https://www.history.com/ se John Adams besonte se 2 korriku ishte data e duhur në të cilën festohej lindja e pavarësisë amerikane dhe thuhet se do të refuzonte ftesat për t’u paraqitur në ngjarjet e 4 korrikut në shenjë proteste. Adams dhe Thomas Jefferson vdiqën të dy më 4 korrik 1826 – 50 vjetori i miratimit të Deklaratës së Pavarësisë.
Më 2 korrik, Kongresi Kontinental votoi në favor të rezolutës së Lee për pavarësinë në një votim pothuajse unanim (delegacioni i Nju Jorkut abstenoi, por më vonë votoi pozitivisht). Atë ditë, John Adams i shkroi gruas së tij Abigail se 2 korriku “do të festohet, nga brezat pasardhës, si Festivali i madh i përvjetorit” dhe se festimi duhet të përfshijë “Lumturi dhe Paradë… Lojëra, Sporte, Armë, Kambana, Zjarret dhe Ndriçime nga njëri skaj i këtij kontinenti në tjetrin.”
Më 4 korrik, Kongresi Kontinental miratoi zyrtarisht Deklaratën e Pavarësisë, e cila ishte shkruar kryesisht nga Jefferson. Ndonëse votimi për pavarësinë aktuale u zhvillua më 2 korrik, që atëherë më 4 u bë dita që festohej si lindja e pavarësisë amerikane.
Festimet dhe traditat e fillimit të katër korrikut
Në vitet para-revolucionare, kolonistët kishin mbajtur festime vjetore të ditëlindjes së mbretit, të cilat tradicionalisht përfshinin tingujt e kambanave, zjarreve, procesioneve dhe fjalimeve. Në të kundërt, gjatë verës së vitit 1776 disa kolonistë festuan lindjen e pavarësisë, duke mbajtur funeralet tallëse për Mbretin George III, si një mënyrë për të simbolizuar fundin e mbajtjes së monarkisë në Amerikë dhe triumfin e lirisë.
Festimet, duke përfshirë koncerte, zjarre, parada dhe gjuajtje me topa dhe maskote, zakonisht shoqëruan leximet e para publike të Deklaratës së Pavarësisë, duke filluar menjëherë pas miratimit të saj. Filadelfia mbajti përkujtimin e parë vjetor të pavarësisë më 4 korrik 1777, ndërsa Kongresi ishte ende i zënë me luftën në vazhdim.
George Washington lëshoi racione të dyfishta rumi për të gjithë ushtarët e tij për të shënuar përvjetorin e pavarësisë në 1778 dhe në 1781, disa muaj përpara fitores kryesore amerikane në Betejën e Yorktown, Massachusetts u bë shteti i parë që e bëri 4 korrikun një festë zyrtare shtetërore.
Pas Luftës Revolucionare, amerikanët vazhduan të përkujtojnë Ditën e Pavarësisë çdo vit, në festime që lejuan liderët politikë në zhvillim të kombit të ri t’u drejtoheshin qytetarëve dhe të krijonin një ndjenjë uniteti. Në dekadën e fundit të shekullit të 18-të, dy partitë kryesore politike— Partia Federaliste dhe Demokrati-Republikanët—që kishin lindur, filluan të mbanin festime të veçanta të Katër Korrikut në shumë qytete të mëdha.
Fishekzjarret e 4 korrikut
Fishekzjarret e para u përdorën që në vitin 200 para Krishtit. Tradita e ndezjes së fishekzjarrëve më 4 korrik filloi në Filadelfia më 4 korrik 1777, gjatë festës së parë të organizuar të Ditës së Pavarësisë. Topi i anijes qëlloi një përshëndetje me 13 armë për nder të 13 kolonive . Pennsylvania Evening Post raportoi: “natën kishte një ekspozitë madhështore të fishekzjarreve (e cila filloi dhe përfundoi me trembëdhjetë raketa) në Commons dhe qyteti ishte i ndriçuar bukur.” Po atë natë, Sons of Liberty nisën fishekzjarre mbi Boston Common.
Katër korriku bëhet festë federale
Tradita e kremtimit patriotik u përhap edhe më shumë pas Luftës së 1812 , në të cilën Shtetet e Bashkuara u përballën përsëri me Britaninë e Madhe. Në 1870, Kongresi Amerikan e shpalli 4 korrikun një festë federale; në vitin 1941, dispozita u zgjerua për t’u dhënë pushime me pagesë të gjithë punonjësve federalë.
Me kalimin e viteve, rëndësia politike e festës do të binte, por Dita e Pavarësisë mbeti një festë e rëndësishme kombëtare dhe një simbol i patriotizmit.
Duke rënë në mes të verës, katër korriku që nga fundi i shekullit të 19-të është bërë një fokus kryesor i aktiviteteve të kohës së lirë dhe një rast i zakonshëm për mbledhjet familjare, shpesh duke përfshirë fishekzjarre dhe barbekju në natyrë. Simboli më i zakonshëm i festës është flamuri amerikan dhe një shoqërim i zakonshëm muzikor është ” The Star-Spangled Banner “, himni kombëtar i Shteteve të Bashkuara.
Albert Vataj
