Po lexoja një shkrim të Elena Ferrante botuar në “The Guardian”, publikuar në shqip nga bota.al. Gjithçka që është thënë në këtë material është ekstrakt i titullit: “Nëse do të shkruash, shkruaj!”. Si krijues, si rob i penës dhe skllav i të shkruarit, u nguca ta ripublikoj, por edhe ta shoqëroj me një mendim që mbetet personal, anipse në tërësinë e saj gjen dakordës me tekstin që sjell.
Nëse ke diçka për të shkruar, diçka për të treguar, diçka për të thënë, diçka që ju thërret me një zë etern për t’u bërë rob i një pushtetit vullnetesh që hyjnizon shpirti, thirr me zë përgjërues nga thellësia e vetes çdo përulje dhe devocion, dhe bindu.
Po, shkruaj! Nëse e ndjen se diçka ke për të hedhur në letër, mos nguro! Lëri mënjanë moralizmat, këshillat, dhe mendimet e atyre që “të duan të mirën”. Natyrisht, mos abuzo me bujarinë që duhet ti ofrosh atij vullneti pozitiv, që shtyn në shumësinë e herëve, ata, ata që të këshillojnë “të mos shkelësh në dërrasë të kalbur”. Ki mirësinë dhe bëhu dëgjues i mirë, por mos harro të jesh një zbatues rebel. Fundja, për ty është e rëndësishme të dëgjosh zërin e zemrës, t’i jepesh hoveve të pasionit, të hedhësh në letër gjithëçfarë zien brenda teje. Pavarësisht se referencat akademike dhe ato të përvojë nuk tregohen kaq dashamirës, duhet të besosh atë që ndjen më shumë se atë që dëgjon. Nuk ka kryevepër të letërsisë, e cila të jetë shkruar dhe të ketë ardhur deri në kërshërinë tonë të fortëndshme, e cila të mos i jetë përgjigjur vullnetlirë pasionit, duke sfiduar kundërshtitë, asaj shtyse që na bën të ndjehemi veprues nën një forcë sublime, së cilës ne i kemi blatuar shpirtin.
Shkruaj edhe nëse ke kundër gjithë botën! Shkruaj, edhe nëse ajo që shkruan kurrë nuk do të shohë dritën e botimit, ajo ka zgjedhur të vijë në jetë për të qenë një thesar i pazbuluar i një qytetërimi të panjohur. Nuk është gjithçka publikimi, botimi, ose bërja me dije e botës se çfarë unë shkruaj, se çfarë ti krijon. E rëndësishme për një ngasje të shpirtit krijues është t’i jepesh asaj që e thërret “përdhunshëm” të pjesëmarrësh në aktin e të të shkruarit, si në një procesin mistik prejku mund të bëhesh zotërues i një plotfuqie që mbrun brenda teje një diell që shkëlqen me vezullimin e diejve të të gjithë kohrave.
Nëse e ndjen, nëse ke diçka për të nxjerrë nga vetja, shkruaj, shkruaj që të ndihesh Zot i shpirtit tënd. Çdo gjë që ne bëjmë është pjesë e një mrekullie, sepse ne jemi një mrekulli.
Kur të shkruarit bëhet mënyra jonë e të ekzistuarit në këtë botë, ai vazhdimisht do ta gjejë rrugën për t’u bërë pjesë e çdo aspekti të jetës: në dashuri, shkollë, profesion.
Elena Ferrante për The Guardian
Nëse ndjen nevojën për të shkruar, atëherë absolutisht që duhet ta bësh. Mos u besoni atyre që ju thonë: Po ta them për të mirën tënde, mos e harxho kohën tënde kot. Arti i dekurajimit me fjalë të ëmbla praktikohet gjerësisht në shoqërinë e ditëve të sotme. Aspak nuk duhet t’u besoni as atyre që ju thonë: je tepër i ri (e re), të mungon eksperianca jetësore, prit. Ne nuk duhet ta shtyjmë momentin derisa të kesh jetuar sa duhet. Lexo mjaftueshëm, merr një dhomë personale me një tavolinë tënden, me dritare me pamje nga deti, eksperimento intesivisht, jeto në qytete stimuluese, tërhiqu në një kasolle në majë të malit, bëj fëmijë, udhëto sa të mundesh.
Botimi nga ana tjetër, mund të shtyhet. Në fakt, mund të vendosësh edhe të mos botosh fare. Por të shkruarit nuk duhet në asnjë mënyrë të shtyhet për “më pas”. Kur të shkruarit është mënyra jonë e të ekzistuarit në këtë botë, ai vazhdimisht do ta gjejë rrugën për t’u bërë pjesë e çdo aspekti të jetës: në dashuri, shkollë, profesion. Frymëzimi do të insistojë të jetë i pranishëm, edhe kur nuk ke as letër e as laps, sepse ne jemi adhurues të fjalës së shkruar dhe mendja jonë na dikton fjali edhe në mungesë të pajisjeve, me të cilat do t’i dokumentoje ato. Të shkruarit, e thënë shkurt, është gjithmonë aty, dhe na distancon edhe nga njerëzit që i duam më shumë, edhe nga fëmijët që na kërkojnë të luajmë me ta.
Ndjenja e fajit mbërrin shumë shpejt, kur mbarojmë së shkruari. Nëse arrin para se të kesh përfunduar, e nëse nuk mund ta shtypësh atë – nëse, me fjalë të tjera, përgjegjësia e dashurisë mbizotëron – epo, ndoshta kjo është një shenjë që tregon se shkrimi te ti nuk ka fuqi të mjaftueshme, se prirja jote ështe e dobët dhe se, fatmirësisht (po, fatmirësisht), në mes të njerëzve ti je më i/e mirë se artistët, shumica e të cilëve janë vetëm për veten e vet, tepër egocentrikë.
Por kini kujdes: duhet të përmbahemi nga iluzionet e pafrytshme, krenare, mizore krijuese për një shenjë cilësie. Dëshira për t’i dhënë formë të shkruar botës, nuk është garanci për një letërsi të mirë. Shkrimi, edhe kur kemi një prirje të fortë, nuk prodhon domosdoshmërish vepra të paharrueshme.
Dikush mund të jetë i suksesshëm, natyrisht, duke e transformuar zemërimin në shkrim, në një punë fitimprurëse. Por kurrë nuk mund t’i referohesh si plan afatgjatë, nga ana profesionale. Suksesi dhe prestigji që vjen me të, nuk dëshmojnë asgjë, veçanërisht nëse ambiciet letrare janë të larta. Ne mbetemi të pakënaqur dhe, me sukses apo jo, shkrimi do të vazhdojë të na kujtojë se është një vegël me të cilën mund të nxjerrim shumë më tepër nga sa kemi qenë në gjendje. Ushtrimi zgjat në mënyrë obsesive, dëshpërimisht, gjatë gjithë jetës sonë. Dhe nëse të tjerët na thonë që mjaft tani, ju keni dhënë gjithçka që mund të jepni, ne nuk i besojmë asaj, ne nuk duhet të besojmë. Deri në frymën tonë të fundit, ne do ta mundojmë veten me dyshimin se, vetëm në momentin kur duket se kemi fituar, në fakt kemi humbur. / The Guardian – Bota.al
