Nga Albert Vataj
Që nga kohët e lashta, mënyra nga Evropa në Lindjen e Mesme apo Azi dhe Evropë vrapoi nëpër luginën e Moravës së Jugut. Nga vendi ku lumi Nishava derdhet në Moravës Jugore, ndarjen e rrugëve në dy drejtime – një shkoi në jug, të Maqedonisë dhe Greqisë, dhe tjetra në Lindje, në Bullgari dhe në Azinë e Vogël. Kjo është ajo ku qyteti Nish u themelua nga Celts në 3 pes shekullit. Nis është vendlindja e Konstandinit të Madh dhe një vend i disa ngjarjeve të rëndësishme, siç dëshmohet nga monumentet e shumta në qytet.
Më keq e monumenteve të Nishit është Cele Kula – Kulla Skull, e cila është e vendosur në periferi perëndimore të qytetit.
Pinjolli i fisit të Kelmendit, Gjergj Pjetri, udhëhoqi kryengritjen e të krishterëve kundër Perandorisë Osmane në territorin e sotëm të Serbisë. Për ta ndëshkuar kryeneçësinë e tij, pushtuesit turq bënë hakmarrje të tmerrshme kundër shqiptarëve ortodoks (vranë mijëra shqiptarë të ritit bizantin, me 952 kafka të tyre ndërtuan Çele-Kullën, në Nish), ndërsa bajraktari serb, Millosh Obrenoviç, një fshatar i pagdhendur, që u pasurua në kohën e Turqisë, u lidh me turqit dhe ua ofroi kokën e Gjergj Pjetrit, për ta qetësuar zemërimin e Perandorisë Osmane. Millosh Obrenoviç vrau në pabesi pinjollin e fisit të Kelmendit, kokën e të cilit ua dorëzoi turqve.
Gjatë kryengritjes së parë serbe, në pranverë të vitit 1809, rreth 12,000 kryengritësit, të armatosur me 11 kanonet, u zhvendos nga Deligradit në Nish. Ata vënë kampin 10 kilometra nga qyteti, afër fshatit Kamenicë, duke u përgatitur për të sulmuar. Beteja qe e ashpër. Një ditë më vonë ushtria turke e 40.000 ardhur për të luftuar kryengritjen. Greva kryesor i armiqve ishte në mal Cegar, ku guvernatori Stevan Sinđelić kishte ushtrinë e tij të 3000. Duke qenë të paktë në numër dhe të paaftë për t’i rezistuar, guvernatori shpërtheu depo pluhur dhe vdiq së bashku me shokët e tij, duke shkaktuar humbje të rënda për armikun.
Me urdhër të pashait NIS ‘, trupat e serbëve të rënë u pre koka, skinned, lëkura ishte i mbushur me pambuk dhe u dërguan në Stamboll. Kafkat janë përdorur për të ndërtuar Cele Kula, në kalanë e Skulls. Kafkat ishin burgosur në muret e jashtme të kullës, në boshllëqet midis tullave. Ka 56 rreshtat e tullave, secili përmban 17 kafka, duke e bërë atë 952 kafka në total. Cela Kula përfundimisht kalbur me kalimin e kohës, shumica kafka u shpërbë, por ato që mbeten të shërbejnë si jo vetëm dëshmitë e mizorisë së Nishit Pashës, por edhe protestën si të frikshëm kundër luftës.
(Për shkrimin kam shfytëzuar materiale gjithandej nëpër internet)
