TË PËRZGJEDHURAT
Si u trajtua kanibalizmi si trajtim i kujdesit shëndetësor në Evropën mesjetare
Historia moderne e Evropës Perëndimore përcaktohet nga kundërshtimi. Evropa paraqitet si një fener qytetërimi përballë masave barbare që populluan botën...
Kur filluan njerëzit për herë të parë të përdorin paranë si mjet këmbimi, nga guska te bitcoin
Para lindjes së parasë, ekonomitë funksiononin përmes shkëmbimit natyror (barterit), ku mallrat dhe shërbimet këmbeheshin drejtpërdrejt. Ky sistem kishte kufizime...
Ushtrimi i vullnetit zgjedhës përmes votës në Romën e lashtë, një histori politike e treguar në një monedhë
Përgatiti: Albert Vataj Historia e votimit është një pasqyrë e përpjekjeve të vazhdueshme për të siguruar një proces zgjedhor të...
Biblioteka e parë publike, më e famshmja ajo e Katedrales Hereford, Angli, ku librat lexoheshin të lidhur me zinxhirë
Albert Vataj Siç mund ta dini, librat në mesjetë ishin tepër të pakta dhe të çmuara. Çdo libër, pasi sigurohej...
Një ngjarje e jashtëzakonshme në histori, kur eklipsi i diellit u pa si një “vullnet hyjnor” që ndali luftën e përgjakshme
Ishte koha kur ngjarjet astronomike konsideroheshin shenja nga Zoti, vullnete qiellore ndaj së cilës njerëzve u duhej të bindeshin, madje...
Ndahet nga jeta Margarita Xhepa, shuhet një tjetër yll vezullues i konstelacionit të artit skenik shqiptar
Albert Vataj Sot u nda nga jeta Margarita Xhepa, një prej figurave më madhështore të skenës dhe kinematografisë shqiptare, një...
Më 2 prill 1453, dita kur u nënshkrua fati i Konstandinopojës dhe nisi fundi i Perandorisë Romake
Albert Vataj Më 2 prill 1453 Mehmed II, fillon rrethimin e Konstandinopojës dhe e pushton atë në 29 maj. Marrja...
Shaka dhe intrigë e Jozef Fushé me Napoleonit, më 1 prill 1810, gjatë kurorëzimit të mbretit me Arkidukeshën, Maria Luiza të Austrisë
Një lojë e Fushesë Më 1 prill 1810, Parisi ishte në ethet e një ceremonie madhështore. Në Pallatin e Tuileries,...
Qofshi të shpërblyer, ju që përmes sakrificës arritët te lavdia e Zotit dhe madhështia e besimit!
Ndoshta gaboj, por sot dua të uroj me gjithë zemër Fitër Bajramin, atyre që përmes agjërimit dhe sakrificës së tyre...
Elegjia në funeralin e Ludwig van Bethoven, shkruar nga Franz Grillparzer dhe interpretuar nga Heinrich Anschütz
Ne që jemi këtu në varrimin e të ndjerit, jam në njimëndje, dhe e ndaj me ju sot, se përfaqësojmë...
Albert Vataj: Du veç me dasht e mos me u drasht, se tue dasht kam me u shpërblye dëshirimit me dasht
Nga Albert Vataj Duj veç me dasht, e mos me u drasht, se tue dasht kam me u shpërblye dëshirimit...
Fjalimi i Bill Klinton, drejtuar kombit amerikan për sulmin ndaj Jugosllavisë më 24 mars 1999, transkriptuar nga CNN 26 vite më parë
Populli im amerikanë, sot forcat tona të armatosura iu bashkuan aleatëve tanë të NATO-s në sulmet ajrore kundër forcave serbe...
FIGURA TË NDRITURA
Ndahet nga jeta Margarita Xhepa, shuhet një tjetër yll vezullues i konstelacionit të artit skenik shqiptar
Albert Vataj Sot u nda nga jeta Margarita Xhepa, një prej figurave më madhështore të skenës dhe kinematografisë shqiptare, një...
Read more
KUJTESË
Robert Elsie, albanologu që shpaloi kulturën dhe historinë tonë edhe përmes fotografisë
Albert Vataj Në Ditën Ndërkombëtare të Fotografisë, kam një listë të gjatë emrash dhe kontributorësh, pasionantësh dhe përkushtuesish, të cilët...
IMPRESIONE
Vera, si një qenie e gjallë, e “përkundur” nga tingujt e muzikës në “djepin” e krijimit
Albert Vataj Të pasionuarit e verës, ata që e konsumojnë dhe e shijojnë atë, jo si një pije, por si...
TRADITË
Zbukurimet e rrobave të fëmijëve me kopsa, monedha, etj, dhe kuptimi bestyt dhe spiritual
Këtë foto të huajtur nga Micky Haxhiislami postuar në grupin “Albanian Vintage Photography, people, cities, culture and histori”, foton e...
Read more
PËRSIATJE
Qofshi të shpërblyer, ju që përmes sakrificës arritët te lavdia e Zotit dhe madhështia e besimit!
Ndoshta gaboj, por sot dua të uroj me gjithë zemër Fitër Bajramin, atyre që përmes agjërimit dhe sakrificës së tyre...
ESSE
Si e shkroi arti përmes krijimit historinë e fatkeqësive të mëdha, që nga Murtaja e Zezë, Gripi Spanjoll, Lija Japoneze, deri te Covid-19
Si i kanë portretizuar artistët epidemitë gjatë shekujve, dhe për çfarë mund të na tregojnë veprat artistike, atëherë dhe tani?...
HISTORI
Ushtrimi i vullnetit zgjedhës përmes votës në Romën e lashtë, një histori politike e treguar në një monedhë
Përgatiti: Albert Vataj Historia e votimit është një pasqyrë e përpjekjeve të vazhdueshme për të siguruar një proces zgjedhor të...
Read more
POEZI
Albert Vataj: Kjaj ti Ajkun e dishrimeve t’mija t’andshme
Në t'prame t'dritës së hans, te ty, s'mujta me ardh, edhe pse njaq fort deshta, e kandja ma kish bash...
PROZË
Profili psikologjik i një diktatori të çmendur. Adolf Hitler, i çmenduri që çmendi historinë
Nuk pinte raki, urrente duhanin, fjalimet i ushtronte para pasqyrës dhe i frikësohej vetmisë… Dosja e CIA-s, e ruajtur në...
URTËSI
Aforizma brilante, alegorike dhe ironike nga gjermani Georg C. Lichtenberg
- Sapo të njohim dobësitë tona, ata nuk do të na bëjnë asnjë dëm. - Asgjë nuk është më e...
Read more
AUTORË
Zef Serembe, poeti arbëresh i dramës ekzistenciale, i përndjekur nga fatkeqësitë personale dhe zhgënjimet historike
Albert Vataj Zef Serembe është një ndër figurat më të ndritura të poezisë arbëreshe, një poet lirik që e përjetoi...
LIBRA
Thirrje për empati dhe mësimet që mëtojnë rrezet e “Një mijë diej vezullues” të Khaled Hosseini
Një mijë diej vezullues është roman i vitit 2007, shkruar nga autori afgano-amerikan Khaled Hosseini. Është debutimi i tij i...
FILOZOFI
A ka një Fat për njeriun? Si i përgjigjet filozofia, nga Aristoteli, Epikteti, Shën Agustini, te Nietzsche dhe Sartri
Fati është një ndërveprim kompleks midis fatit dhe vullnetit të lirë, ku zgjedhjet formojnë rrugën tonë brenda një dizajni madhështor...
Read more
PËRSHKRIMORE
Kryevepra e Giovanni Spertini, balanca perfekte e natyralizmit dhe idealizimit
Ajo është e mahnitshme, e gjallë prej guri dhe pulsuese si të frymshmet gjëndje që mbushin me ndijim dhe përjetim...
PIKTURË
Vangjush Mio, piktori i parë impresionist, “Poeti i peizazhit shqiptar”, zëri i ngjyrshëm i shpirtit krijues
Albert Vataj Vangjush Mio është një nga figurat më të rëndësishme të artit shqiptar të shekullit XX, i konsideruar si...
DASHURI
Pika G, nga përplasja e dilemës “Fakt apo trillim?” te pozicionet e aktit, për ta gjetur “butonin magjik”
Pika G, një zonë e supozuar erogjene në murin e përparmë vaginal, është një koncept i pranuar gjerësisht në media...
Read more
MUZIKË
Ludwig van Beethoven, kapërcyelli i epokave klasike dhe romantike të muzikës, titani i historisë botërore të artit
Ai u quajt "Prometheu i muzikës". Rendi me kohën dhe i shtyti tej në pafundësi dimensionet e së mundshmes së...
Read more
QYTETËRIM
Si u trajtua kanibalizmi si trajtim i kujdesit shëndetësor në Evropën mesjetare
Historia moderne e Evropës Perëndimore përcaktohet nga kundërshtimi. Evropa paraqitet si një fener qytetërimi përballë masave barbare që populluan botën...
MITOLOGJI
Kush ishte Lilith, gruaja e parë e Adamit në kopshtin e Edenit, demoniakia që u shndërrua në simbol i feminizmit?
Lilith përball Evës Lilith dhe Eva janë dy gratë e zanafillës. Eva dhe Lilith janë dy figura të rëndësishme në...
REPORTAZH
Karnavalet në Shkodër, solemniteti i një tradite që madhështon përmes teatralitetit festiv
Teksa përcjell atmosferën festive të “Rrugët e Shkodrës n’Karnaval”, harenë dhe ngjyrat, kostumet dhe maskat që qasen t’i “sjellin” njerëzit...
Read more
PSIKOLOGJI
INTERVISTA
Artisti kinez, Liu Ruowang vjen në Malësinë e Madhe me “Wolves Coming”, në mbrojtje të natyrës
Nga Albert Vataj Koha Jonë Kur një pyll pritet dhe një lum devijohet, biodeiversiteti në një tendencë për të mbijetuar,...
FORUM
Fjalimi i Bill Klinton, drejtuar kombit amerikan për sulmin ndaj Jugosllavisë më 24 mars 1999, transkriptuar nga CNN 26 vite më parë
Populli im amerikanë, sot forcat tona të armatosura iu bashkuan aleatëve tanë të NATO-s në sulmet ajrore kundër forcave serbe...
PROFIL
Gjon Karma, aktori që la një galeri të pasur rolesh në traditën e artit tonë skenik
Nga Albert Vataj Në historinë e traditës shqiptare të artit skenik, disa emra mbeten të gdhendur si gurë të çmuar,...
Read more
A E DINI SE
Biblioteka e parë publike, më e famshmja ajo e Katedrales Hereford, Angli, ku librat lexoheshin të lidhur me zinxhirë
Albert Vataj Siç mund ta dini, librat në mesjetë ishin tepër të pakta dhe të çmuara. Çdo libër, pasi sigurohej...
SHKENCË
Kuptimi ynë për origjinën e jetës, nga “Kozmos” i Carl Sagan
"Ne jemi bërë nga materiali i yjeve. Ne jemi një mënyrë që universi të njohë vetveten", ky përkufizim i Carl...
EROS
STUDIMI: Aftësia për të perceptuar sinjalet e brendshme trupore, të lidhura me kënaqësinë e përjetimit intim të grave
Hulumtimi i ri i publikuar në “Brain Sciences” sugjeron se gratë që janë më të përshtatura me ndjesitë e tyre...
Read more
NGA JETA E KORIFEJVE
KURIOZITETE
Vdekja nuk ndihet vetëm nga njerëzit, zgjuarsia e sorrave ka grishur studiuesit dhe befasuar njohjen tonë
Kur një sorrë dallon një sorrë tjetër të ngordhur, ajo thërret për të paralajmëruar të tjerët, dhe shpejt një grup...
SHËNDETËSI
Koha kur vibratori lindi si mjet trajtimi, me rekomandim mjekësor
Historia e trajtimit të "histerisë" dhe lidhja e saj me shpikjen e vibratorit është një shembull i ndërthurjes së shkencës,...
NATYRA
Parajsa e vreshtave të rrushit, strukur në ferrin e tokës vullkanike
Është në shtratin e dy shpërthimeve të njëpasnjëshme të dy vullkaneve dhe nën kërcënimin e një vullkani ende aktiv. Është...
Read more
